Tại tỉnh Nghệ An, năm 2024, tổng số người chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp do có việc làm là 795 người (trong đó có 132 người bị thu hồi tiền hưởng trợ cấp thất nghiệp sai quy định với số tiền là 509 triệu đồng). Kết quả này cho thấy, việc thu hồi ngày càng giảm (hầu hết những trường hợp bị thu hồi chủ yếu là tồn đọng của những năm trước). Tỷ lệ giảm hơn so với các năm trước, người lao động đã biết đến quyền lợi và có ý thức trong việc khai báo việc làm đúng quy định. Đây là một tín hiệu đáng mừng vì công tác tuyên truyền chính sách bảo hiểm thất nghiệp (đặc biệt là Nghị định 61/NĐ-CP/2020 của Chính phủ) đến người lao động và các doanh nghiệp thực sự đã có hiệu quả.

Đối với những trường hợp tăng đóng BHXH, BHTN do BHXH tỉnh rà soát,  Trung tâm Dịch vụ việc làm tỉnh Nghệ An đã chủ động đề xuất nhiều phương án phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả công tác thu hồi tiền hưởng trợ cấp thất nghiệp sai quy định như: gọi điện thoại; tham mưu Sở Lao động – Thương binh và Xã hội (nay là Sở Nội vụ) có văn bản gửi thư mời làm việc; thông báo tới các địa phương, gia đình của người lao động và doanh nghiệp nơi người lao động làm việc để mời người lao động đến Trung tâm phối hợp làm các thủ tục chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp và nộp lại tiền thu hồi.

Đồng thời, tham mưu cho Sở Lao động – Thương binh và Xã hội (nay là Sở Nội vụ) chủ trì và phối hợp với các ngành BHXH, UBND địa phương để làm việc với người lao động hoặc người thân của lao động về việc hưởng trợ cấp thất nghiệp sai quy định. Đây là cách làm mới và mang lại hiệu quả đáng kể vì nhờ có sự vào cuộc của các chính quyền địa phương, các cơ quan liên quan và gia đình, người thân của lao động. Trong năm 2024, Trung tâm đã tổ chức 02 cuộc đi thu hồi liên ngành tại 02 huyện Diễn Châu và Quỳnh Lưu.

Còn tại tỉnh Bình Định, trong năm 2024, tỉnh đã đẩy mạnh công tác thu hồi tiền hưởng trợ cấp thất nghiệp sai quy định. Theo đó, tổng số tiền phải thu hồi là 612 triệu đồng, kết quả đã thu hồi được 572 triệu đồng; số tiền còn phải thu hồi là 39,8 triệu đồng. Tỉnh đang tiếp tục rà soát, thực hiện các biện pháp để thu hồi số tiền còn lại. Đồng thời, cử cán bộ đến trực tiếp tại các doanh nghiệp có người lao động vướng mắc các thủ tục hưởng trợ cấp thất nghiệp để xác minh đối chiếu và kiểm tra, tham mưu đề xuất Sở ban hành Quyết định chế độ BHTN cho người lao động đúng theo quy định.

Theo đánh giá, việc thu hồi tiền trợ cấp hưởng sai quy định không chỉ là trách nhiệm thực thi pháp luật, mà còn là một giải pháp then chốt để bảo vệ tính bền vững của Quỹ BHTN. Đồng thời, đây cũng là một biện pháp răn đe, nâng cao ý thức tự giác, trung thực của người lao động. Chính sách BHTN là công cụ hỗ trợ thiết thực, nhưng chỉ phát huy hiệu quả khi được thực hiện đúng đối tượng, đúng quy định. Việc thu hồi các khoản chi sai không chỉ là trách nhiệm pháp lý, mà còn là hành động cần thiết để bảo vệ quỹ BHTN, đảm bảo quyền lợi lâu dài cho người lao động chân chính, góp phần xây dựng một hệ thống an sinh công bằng và minh bạch.

Để hạn chế tình trạng hưởng trợ cất thất nghiệp sai quy định, trong thời gian tới, các cơ quan thực hiện chính sách BHTN cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin để phát hiện kịp thời các trường hợp vi phạm. Đẩy mạnh công tác kiểm tra, hậu kiểm và phối hợp với doanh nghiệp, cơ quan BHXH để xác minh thông tin. Tuyên truyền sâu rộng về nghĩa vụ, quyền lợi và hậu quả của việc gian lận chính sách để người lao động tuân thủ đúng quy định./.

Thu Hương