Anh Sình Dỉ Gai, Trưởng thôn Lô Lô Chải là người tiên phong làm du lịch theo hướng Homestay tại địa phương. Những năm gần đây, nhận thấy sự phát triển mạnh mẽ của ngành du lịch của tỉnh Hà Giang, đặc biệt là mô hình dịch vụ lưu trú cộng đồng Homestay mang lại hiệu quả kinh tế cao, anh đã nghĩ ngay đến một hướng đi mới để thoát được cái nghèo đã theo bám đuổi gia đình bấy lâu nay.

Nói là làm, đầu tiên, anh làm 1 căn phòng nhỏ cho khoảng 6 khách lưu trú, sau đó liên hệ với những người làm du lịch ở tỉnh mà anh quen biết để họ giới thiệu khách cho mình. Ngày đón những vị khách du lịch đầu tiên, Anh Gai còn lóng ngóng, không biết bắt đầu từ đâu, không biết phải làm thế nào. Tuy nhiên, sự chân thành, mộc mạc, mến khách của những người con vùng núi đá cùng với đời sống văn hoá phong phú, độc đáo đã giúp Anh "ghi điểm" dần trong lòng du khách.

Thôn Lô Lô Chải, xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn

Cứ thế, sau một thời gian vừa làm vừa học, số lượng khách của anh đã tăng lên đáng kể. Năm 2014, anh cho tu sửa, chỉnh trang lại ngôi nhà cổ và đón được khoảng 10 khách. Năm 2017, anh làm tiếp một ngôi nhà truyền thống của người Lô Lô, bố trí các phòng ăn, nghỉ, cà phê hợp lý, khu vệ sinh sạch sẽ. Nhờ nằm ở vị trí đắc địa với không gian rộng rãi, Homestay Sình Gai có đủ chỗ để cả gần chục chiếc xe ô tô. Đến nay, với 2 ngôi nhà dùng để kinh doanh, Homestay của anh Gai có thể đón được 50 lượt khách mỗi ngày. Vào dịp cuối tuần, ngày lễ, tết, khách muốn có được chỗ nghỉ tại đây cũng phải đặt phòng trước cả tháng trời. Phòng ngủ trong ngôi nhà cổ của Anh Gai có giá 800 trăm nghìn đến 1 triệu đồng/đêm. Doanh thu từ du lịch, dịch vụ đạt trên 200 triệu đồng mỗi năm. Để phát triển dịch vụ ngày càng chuyên nghiệp hơn, anh Gai còn tham gia các lớp tập huấn về tiếng Anh giao tiếp, lễ tân, buồng phòng, nấu ăn, chụp ảnh quảng bá về Homestay trên Facebook, zalo, trở thành một hướng dẫn viên du lịch "cứng nghề" khi khách muốn tham quan, tìm hiểu về thôn Lô Lô Chải.

"Tiếng lành đồn xa", khi ngôi làng xinh đẹp của người Lô Lô dưới chân Cột cờ quốc gia Lũng Cú được truyền thông chú ý với lượng khách đến làng ngày một tăng, Trưởng thôn Sình Dỉ Gai bắt đầu động viên, hướng dẫn các hộ trong thôn cùng làm du lịch, khách nhà nào đông quá thì giới thiệu cho nhà khác với điều kiện về nhà ở, dịch vụ của các homestay đều khá tương đồng. Năm 2016, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch tỉnh Hà Giang còn trực tiếp mở lớp tập huấn dạy tiếng Anh, kỹ năng lễ tân, giao tiếp, nấu ăn, góp phần giúp người dân nơi đây làm du lịch ngày một chuyên nghiệp hơn.

Đặc biệt, được sự hỗ trợ của Hội Nông dân tỉnh và Hội Nông dân huyện Đồng Văn, anh đã vận động nông dân tham gia thành lập Chi hội nông dân nghề nghiệp Homestay thôn Lô Lô Chải với 23 thành viên tham gia, hoạt động trên lĩnh vực liên kết làm dịch vụ nhà nghỉ, ăn uống, giải khát và tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ của dân tộc để phục vụ du khách trong và ngoài nước đến thăm quan cột cờ Lũng Cú và nhiều danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử của huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang. Từ đó, các hộ gia đình được hỗ trợ cài đặt và vận hành có hiệu quả các phần mềm, trang mạng; kết nối tuor, tuyến du lịch đối với du khách. Đến nay, đã có hơn 100 lượt khách đặt dịch vụ qua mạng xã hội.

Bên cạnh đó, Anh luôn làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục cho các thành viên trong gia đình, dòng họ, làng bản về việc chăm lo lao động động sản xuất, phát triển kinh tế gia đình gắn với bảo vệ vững chắc chủ quyền an ninh biên giới, bảo vệ đường biên mốc giới. Thường xuyên tham gia các lớp học về nâng cao nhận thức về Quốc phòng an ninh, kiên quyết đấu tranh chống biểu hiện‘‘Diễn biến hòa bình”,‘‘Bạo loạn lật đổ” của các thế lực thù địch hòng chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Giáo dục gia đình, dòng họ và vận động người dân không tin, không tham gia học đạo, truyền đạo trái phép, tuyệt đối trung thành và tin tưởng vào đường lối chủ trương lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.

Ngoài ra, anh còn vận động gia đình tham gia các tổ chức đoàn thể như: Hội Nông dân, Hội Người cao tuổi, Hội phụ nữ, đoàn thanh niên, tổ hòa giải sinh hoạt chính trị, góp phần giảm tình trạng khiếu kiện đông người; cảm hóa, giáo dục hàng chục thanh, thiếu niên chậm tiến. Vận động bà con trong thôn bản tham gia đội văn nghệ để nâng cao đời sống tinh thần, góp phần bài trừ các thủ tục lạc hậu, những biểu hiện mê tín dị đoan trong việc ma chay, cưới xin’; vận động nhân dân tham gia các lễ hội truyền thống của dân tộc, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa bản sắc của các dân tộc Việt Nam.

Anh Sình Dỉ Gai và vợ chụp ảnh cùng khách du lịch tại Homstay của gia đình

Với sự nỗ lực hết mình, đời sống vật chất, tinh thần của gia đình anh Gai và các thành viên trong mô hình không ngừng được cải thiện và nâng cao. Hiện Thôn lô Lô Chải có 114 hộ, đến nay đã có 30 hộ làm Homestay thường xuyên đón khách du lịch. Riêng gia đình anh có 02 nhà = 176 m², với 09 phòng ngủ, nghỉ, đáp ứng được 36 khách/tối, thu nhập bình quân đạt gần 300.000.000đ/năm, tạo công ăn việc làm thường xuyên cho 03 lao động trong gia đình với mức lương đạt từ 5.000.000 đồng - 8.000.000 đồng/tháng.

Từ người bản địa, đến du khách trong nước và nước ngoài, bất cứ ai lần đầu đến đều "phải lòng" Lô Lô Chải, muốn đưa vùng đất này thành điểm du lịch độc đáo và hấp dẫn. Người Lô Lô trước đây chủ yếu là canh tác nông nghiệp, trồng ngô và chăn nuôi nhỏ lẻ, phục vụ nhu cầu tự cung tự cấp, việc tiếp cận và thụ hưởng các dịch vụ xã hội cơ bản đều hạn chế. Nhưng từ ngày khách du lịch về làng, người Lô Lô biến những nét văn hoá truyền thống của mình thành sản phẩm du lịch, đời sống người dân đã được nâng cao, góp phần giảm mạnh tỷ lệ hộ nghèo. Đến nay, tỷ lệ hộ nghèo theo tiêu chí nghèo đa chiều giai đoạn 2021 - 2025 chiếm 20,07%. Thu nhập bình quân đầu người đạt 33 triệu đồng/năm. Từ đầu năm đến nay, thôn Lô Lô Chải thu hút gần 300 đoàn khách với gần 3.500 lượt khách du lịch đến tham quan, trải nghiệm và lưu trú. Những nếp nhà trình tường xưa cũ trở thành phòng nghỉ có giá trị hàng trăm đến cả triệu đồng mỗi đêm, những nương ngô, nương rau có sứ mệnh sản xuất thực phẩm tươi xanh phục vụ khách du lịch, mỗi người dân Lô Lô chất phát, thật thà, mến khách đều là một hướng dẫn viên thân thiện.

Với những thành tích trên, Anh Gai đã đạt được tặng rất nhiều hình thức khen thưởng cao quý của tỉnh và chính phủ: Năm 2021: 01 Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang; Năm 2022: 02 Bằng khen của Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang và UBND tỉnh Điện Biên; được Trung ương Hội Nông dân Việt Nam tặng danh hiệu “Nông dân Việt Nam xuất sắc”; Năm 2023: Được lựa chọn là điển hình của tỉnh dự Hội nghị Tổng kết công tác Thi đua, khen thưởng của 7 tỉnh miền núi biên giới phía bắc. Đặc biệt, anh còn được lựa chọn là điển hình tiên tiến tiêu biểu của tỉnh dự Hội nghị biểu dương, tôn vinh điển hình tiên tiến toàn quốc nhân kỷ niệm 75 năm ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi thi đua ái quốc (11/6/1948-11/6/2023) tại Hà Nội và được Thủ tưởng Chính phủ tặng Bằng khen. Với anh Gai, đây thực sự là một niềm vinh dự lớn, khích lệ tinh thần và tạo động lực để anh tiếp tục có nhiều đóng góp giúp đồng bào dân tộc Lô Lô thoát nghèo,  từ đó góp phần xây dựng và bảo vệ an ninh Tổ quốc trên vùng cao nguyên núi đá Đồng Văn, Hà Giang.