Hiệp hội Vận tải biển Baltic và Quốc tế (BIMCO), tổ chức hàng hải lớn nhất toàn cầu, vừa đưa ra cảnh báo hiếm hoi về chính sách thương mại hàng hải của Mỹ. BIMCO lo ngại rằng việc áp đặt phí cảng mới đối với tàu thuyền đóng tại Trung Quốc có thể phản tác dụng, gây ra những hậu quả kinh tế nghiêm trọng cho chính nước Mỹ, thay vì kiềm chế sự trỗi dậy của ngành đóng tàu Trung Quốc như mục tiêu đề ra.

Rủi ro lạm phát và suy giảm xuất khẩu

Trong thư gửi Đại diện Thương mại Mỹ, BIMCO nhấn mạnh rằng tổ chức này đại diện cho phần lớn đội tàu thương mại thế giới với 2.100 thành viên sở hữu 63% trọng tải toàn cầu. BIMCO thừa nhận sự trỗi dậy của ngành đóng tàu Trung Quốc trong những thập kỷ gần đây, đặc biệt là về năng lực sản xuất và tính cạnh tranh về chi phí. Tuy nhiên, hiệp hội cho rằng việc áp dụng phí cảng đối với tàu Trung Quốc sẽ không giải quyết được vấn đề, mà ngược lại, có thể gây ra những tác động tiêu cực tương tự hiện tượng boomerang.

Cụ thể, BIMCO cảnh báo rằng phí cảng mới sẽ làm tăng chi phí vận chuyển hàng hóa đến và đi từ Mỹ. Các hãng tàu sẽ buộc phải chuyển chi phí này cho các nhà nhập khẩu Mỹ, cuối cùng, người tiêu dùng Mỹ sẽ phải gánh chịu thông qua giá cả hàng hóa tăng cao, làm trầm trọng thêm tình trạng lạm phát vốn đã là vấn đề nhức nhối.

Nghiêm trọng hơn, BIMCO lo ngại rằng chính sách này có thể bóp nghẹt xuất khẩu của Mỹ, đặc biệt là các mặt hàng năng lượng như khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) và các sản phẩm nông nghiệp giá trị thấp như đậu tương. Hiện tại, Mỹ chưa có đủ số lượng tàu chở LNG tự đóng và treo cờ Mỹ để đáp ứng nhu cầu xuất khẩu ngày càng tăng. Việc áp đặt phí cảng sẽ khiến việc sử dụng tàu Trung Quốc trở nên đắt đỏ, hạn chế khả năng cạnh tranh của hàng xuất khẩu Mỹ trên thị trường quốc tế.

Giấc mơ phục hưng ngành đóng tàu Mỹ: Bài toán chi phí

Chính phủ Mỹ hy vọng phí cảng mới sẽ khuyến khích các hãng tàu sử dụng tàu đóng tại Mỹ, từ đó thúc đẩy sự phục hưng của ngành đóng tàu nước này. Tuy nhiên, BIMCO chỉ ra một thực tế phũ phàng, chi phí đóng tàu ở Mỹ cao hơn nhiều so với các nước châu Á, đặc biệt là Trung Quốc và Hàn Quốc. Theo ước tính, chi phí đóng một con tàu tương tự ở Mỹ có thể cao gấp 5 lần so với Hàn Quốc.

Điều này đồng nghĩa với việc, ngay cả khi phí cảng khiến tàu Trung Quốc kém hấp dẫn hơn, các hãng tàu vẫn có thể lựa chọn đóng tàu ở các nước châu Á khác có chi phí cạnh tranh, thay vì chuyển sang đóng tàu ở Mỹ với chi phí đắt đỏ. Như vậy, mục tiêu phục hưng ngành đóng tàu Mỹ có thể không đạt được, trong khi nền kinh tế Mỹ lại phải gánh chịu những hậu quả tiêu cực từ chính sách này.

Chuyên gia: Xuất khẩu Mỹ tự trói, nguy cơ giảm cạnh tranh

Một chuyên gia trong ngành vận tải biển nội địa cũng đồng tình với những cảnh báo của BIMCO. Vị chuyên gia này phân tích rằng, do sự mất cân bằng thương mại giữa Mỹ và châu Á, hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ luôn nhiều hơn hàng xuất khẩu. Trong thời gian dài, các nhà xuất khẩu Mỹ đã được hưởng lợi từ cước phí vận chuyển thấp, được trợ giá bởi cước phí nhập khẩu.

Nếu phí cảng mới được áp dụng, các hãng tàu có thể sẽ cắt giảm số lượng tàu ghé các cảng thứ yếu của Mỹ, vốn là nơi xuất khẩu chính các mặt hàng nông sản và ô tô. Điều này sẽ khiến các nhà xuất khẩu Mỹ phải trả chi phí vận chuyển cao hơn nhiều, làm giảm khả năng cạnh tranh của hàng hóa Mỹ trên thị trường quốc tế.