Thực hiện chủ trương đa dạng hóa công tác cai nghiện theo Đề án đổi mới công tác cai nghiện, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương triển khai thí điểm các mô hình điều trị, cai nghiện.

Đầu tiên phải kể đến mô hình điều trị, cai nghiện chất dạng thuốc phiện bằng thuốc đông y do Việt Nam sản xuất như: Cedemex, Bông Sen, Heantos… Đánh giá kết quả ban đầu thí điểm điều trị bằng thuốc Cedemex tại Thái Nguyên, Hưng Yên…, với thời gian điều trị 6 tháng, tỷ lệ không sử dụng lại ma túy là 38% và sau thời gian 1 năm tỷ lệ là 27%. Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã phối hợp với các địa phương tiến hành tổng kết đánh giá và báo cáo Chính phủ hỗ trợ kinh phí để triển khai nhân rộng tại cơ sở cai nghiện và cộng đồng.

Tiếp đó, mô hình hỗ trợ tư vấn pháp lý và xã hội, chuyển gửi đối với người tham gia cai nghiện ma túy tại thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, mô hình “tiền xét xử” liên quan đến “Tòa ma túy”… đã tạo điều kiện kết nối người nghiện ma túy tham gia các dịch vụ ngay tại cộng đồng như: tư vấn tâm lý, dạy nghề, tạo việc làm, điều trị cắt cơn và điều trị HIV…

Mô hình Điểm tư vấn, chăm sóc, hỗ trợ điều trị nghiện ma túy tại cộng đồng đã triển khai có hiệu quả tại nhiều tỉnh, thành phố như Bắc Giang, Bà Rịa - Vũng Tàu, Khánh Hòa.

Trong giai đoạn 2016-2020, cả nước thành lập và đang hoạt động 4.450 điểm tư vấn, chăm sóc hỗ trợ điều trị nghiện tại cộng đồng với địa điểm chủ yếu được đặt tại trạm y tế xã, phường với hơn 8.500 lượt cán bộ tham gia và tổ chức tư vấn cho 103.022 lượt người nghiện và gia đình.

Giai đoạn 2021-2025, theo Bộ LĐTB&XH sẽ xây dựng và triển khai thí  điểm mô hình về dự phòng nghiện ma túy (dự phòng nghiện ma túy trong trường học; dự phòng nghiện ma túy trong doanh nghiệp  có người có nguy cơ  sử dụng ma túy cao và dự phòng nghiện ma túy tại cộng đồng).

Việc triển khai các mô hình thí  điểm đã mang lại nhiều cách tiếp cận mới trong công tác điều trị cai nghiện ma túy; tuy nhiên, để nhân rộng các mô hình này cần phải có chính sách và nguồn lực.