Để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng không vào năm 2050, nhiều quốc gia dự kiến cấm bán xe chạy xăng và đẩy mạnh lắp đặt các trạm sạc xe điện. Liên minh châu Âu (EU) cũng đặt mục tiêu tương tự vào năm 2035. Tuy nhiên, theo dữ liệu từ Trạm quan sát Nhiên liệu Thay thế châu Âu (EAFO), tính đến cuối năm 2023, EU mới chỉ có 630.000 điểm sạc công cộng. Đáng chú ý, cứ 8 bộ sạc thì có tới 7 bộ là sạc AC công suất không quá 10kW, trong khi trạm sạc DC công suất trên 22kW chỉ chiếm 13,5% tổng số. Mạng lưới trạm sạc phân bố không đồng đều, với Hà Lan, Pháp và Đức chiếm tới 61% tổng số lượng (Na Uy, quốc gia có tỷ lệ xe điện vượt xe xăng, không thuộc EU). Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô châu Âu (ACEA) ước tính cần tới 8,8 triệu điểm sạc vào năm 2030. Thị trường hệ thống sạc nhanh xe điện toàn cầu dự kiến đạt tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 7,31% từ năm 2023 đến 2029.

Trong bối cảnh đó, Fastned, một doanh nghiệp B Corp (doanh nghiệp vì lợi ích cộng đồng) có trụ sở tại Hà Lan, nổi lên như một công ty tiên phong với sứ mệnh thúc đẩy quá trình điện khí hóa giao thông nhằm ứng phó với khủng hoảng khí hậu. Được thành lập vào năm 2012 bởi Michiel Langezaal và Bart Lubbers, Fastned nhanh chóng trở thành nhà cung cấp hàng đầu về cơ sở hạ tầng sạc điện tại châu Âu. Cả Michiel, người từng làm việc tại nhà sản xuất trụ sạc nhanh Epyon và Bart, nhà đầu tư vào Epyon, đều có chung niềm tin vào tiềm năng của sạc nhanh xe điện. Các trạm sạc của Fastned được thiết kế theo phong cách gần gũi với thiên nhiên, tạo không gian thân thiện cho người dùng. Với khả năng sạc nhanh, chỉ 10-15 phút có thể cung cấp đủ năng lượng cho xe chạy 300km, kết hợp sử dụng 100% năng lượng tái tạo, vận hành tự động, ứng dụng di động và bản đồ trực tuyến cập nhật liên tục, Fastned mang đến trải nghiệm sạc điện tin cậy, tiện lợi và thú vị. Trong năm 2023, các trạm sạc của Fastned đã giúp giảm phát thải 96.148 tấn CO2, nâng tổng lượng khí thải CO2 tiết kiệm được kể từ năm 2012 lên 171.762 tấn.
Bước ngoặt đến với Fastned khi chính phủ Hà Lan nhận thấy tiềm năng phát triển của xe điện và mở thầu xây dựng trạm sạc nhanh tại các trạm dừng nghỉ trên đường cao tốc vào năm 2011. Fastned đã nắm bắt cơ hội, trúng thầu 201 trong số 245 địa điểm, đặt nền móng vững chắc cho thành công ban đầu. Hiện tại, Fastned sở hữu hơn 320 trạm sạc nhanh với 1.900 trụ sạc tại 7 quốc gia. Các trạm sạc được trang bị mái che bằng tấm pin mặt trời, sử dụng năng lượng gió từ lưới điện địa phương và 100% năng lượng tái tạo được chứng nhận xuất xứ châu Âu (GO). Năm 2019, Fastned niêm yết trên sàn Euronext Amsterdam. Năm 2022, công ty nhận vốn đầu tư 75 triệu euro từ Schroder Capital và phát hành trái phiếu trị giá hơn 82 triệu euro vào năm 2024 để mở rộng dịch vụ sạc hiện có và hướng tới mục tiêu 1.000 trạm sạc nhanh trên khắp châu Âu vào năm 2030.

Dù chưa có lợi nhuận, các nhà phân tích chỉ ra rằng doanh thu của Fastned đã tăng trưởng trung bình 71% mỗi năm trong ba năm qua, vượt xa nhiều công ty chưa có lợi nhuận khác. Michiel Langezaal chia sẻ: "Chúng tôi đã mua lại hơn 500 địa điểm và vận hành 318 trạm sạc. Mục tiêu 1.000 trạm sạc vào năm 2030 đang trở nên khả thi hơn bao giờ hết. Chúng tôi tin rằng thị trường xe điện châu Âu sẽ tiếp tục tăng trưởng và Fastned sẽ được hưởng lợi từ xu hướng này".
Xây dựng trạm sạc nhanh không phải là điều dễ dàng. Nếu quản lý không tốt, nó có thể gây ra thách thức lớn cho lưới điện địa phương và các nhà vận hành. Địa điểm và quyền sở hữu tài sản là yếu tố then chốt để đảm bảo các vị trí đắc địa đáp ứng nhu cầu của chủ xe điện. Tuy nhiên, thách thức nằm ở chỗ các công ty dầu khí truyền thống thường chiếm giữ những vị trí vàng này.
Để vượt qua những rào cản đó, Michiel Langezaal cho biết Fastned đã tham gia các nhóm chuyên gia như Diễn đàn Giao thông bền vững của Ủy ban châu Âu để tìm giải pháp. Công ty tập trung xây dựng hệ thống sạc nhanh 100% năng lượng tái tạo (công suất trên 150kW) và hệ thống lưu trữ năng lượng, đồng thời tránh kết nối với lưới điện hạ thế mà chỉ kết nối với lưới điện trung thế để giảm thiểu biến động lưới điện. Để mang đến trải nghiệm sạc tốt nhất cho khách hàng, Fastned chủ trương chính phủ nên mở thầu địa điểm một cách công khai, minh bạch và cạnh tranh, đồng thời hợp tác với chính quyền các thành phố, nhà khai thác vận tải theo hình thức đối tác cùng có lợi.
Một ví dụ điển hình cho cách tiếp cận này là việc Fastned hợp tác với Places for London, cơ quan quản lý bất động sản thuộc Cơ quan Giao thông Luân Đôn (TfL), vào tháng 12/2024. Liên doanh này có kế hoạch xây dựng tới 25 trạm sạc nhanh công suất 400kW tại 5 địa điểm dọc các tuyến đường đông đúc ở Luân Đôn vào năm 2030, và có thể mở rộng lên 65 trạm tùy theo nhu cầu. Fastned dự kiến đầu tư ít nhất 30 triệu bảng Anh (khoảng 1200 tỷ đồng), bao gồm 16 triệu bảng Anh vốn liên doanh cho 5 trạm đầu tiên.
Ngoài ra, Fastned còn hợp tác với Noot Personenvervoer, một thương hiệu vận tải nổi tiếng ở Hà Lan với hơn 1.300 xe điện. Giám đốc Martijn Kersing chia sẻ: "Cung cấp dịch vụ vận tải đáng tin cậy, thoải mái và bền vững là mục tiêu mà chúng tôi luôn nỗ lực hướng tới. Fastned là công ty hàng đầu châu Âu trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ sạc chất lượng cao với 100% năng lượng tái tạo. Hợp tác với Fastned không chỉ nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải mà còn giảm lượng khí thải carbon".
Lê Nguyên