Với truyền thống, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Đền ơn đáp nghĩa”, trong những năm qua, Đảng, Nhà nước, các bộ, ngành liên quan đã triển khai mạnh mẽ công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ trong đó có việc thành lập, kiện toàn Ban Chỉ đạo quốc gia về tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ (gọi tắt là Ban Chỉ đạo quốc gia 515) để thực hiện Đề án tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ (Đề án 1237) và Đề án xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin (Đề án 150). Qua quá trình triển khai, đến nay, công tác tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sĩ đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, mở ra nhiều hướng tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ hiệu quả, trong đó việc huy động sức mạnh xã hội được đánh giá góp phần quan trọng trong việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ.

Theo số liệu của Ban Chỉ đạo quốc gia 515, chỉ riêng trong 6 tháng đầu năm 2020, toàn quốc đã tìm kiếm, quy tập được 503 hài cốt liệt sĩ, bao gồm cả các hài cốt liệt sĩ tại Lào, Campuchia. Trong năm 2019, toàn quốc tìm kiếm, quy tập được hơn 1.500 hài cốt liệt sĩ; xác định danh tính hài cốt liệt sĩ bằng phương pháp thực chứng 121 liệt sĩ, giám định ADN 496 trường hợp, trong đó xác định được danh tính 31 liệt sĩ. Kết quả này đã phản ánh quyết tâm chính trị của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân; thể hiện sự tri ân sâu sắc công lao to lớn của các anh hùng liệt sĩ; đáp ứng một phần nguyện vọng của thân nhân, gia đình liệt sĩ và nhân dân trong cả nước.

Theo đồng chí Thiếu tướng Trần Quốc Dũng, Cục trưởng Cục Chính sách, Tổng cục Chính trị, trong quá trình thực hiện công tác tìm kiếm, quy tập, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ, Ban Chỉ đạo 515, cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp đã quan tâm, chỉ đạo, triển khai quyết liệt, thống nhất công tác xác minh thông tin, kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ với phương châm: Dễ, rõ làm trước; có thông tin đến đâu kết luận chặt chẽ, đầy đủ, chính xác đến đó.

Đến nay, nhiều địa phương đã kết luận được tổng số liệt sĩ chôn cất ban đầu trên địa bàn; số hài cốt liệt sĩ đã tìm kiếm, quy tập hoặc chưa tìm kiếm, quy tập; khu vực, vị trí có thông tin mộ liệt sĩ; xác minh, điều tra thông tin trên thực địa, xác định tọa độ, vẽ sơ đồ mộ chí. Nhiều địa phương cơ bản hoàn thành kết luận địa bàn cấp thôn, xã, huyện; một số địa phương cơ bản hoàn thành kết luận địa bàn cấp tỉnh và đã lập được bản đồ tìm kiếm quy tập hài cốt liệt sĩ như: Bắc Ninh, Bắc Kạn, Nam Định, Hải Dương… Các đơn vị, địa phương đã có kết quả tốt trong thực hiện Đề án 1237 và Đề án 150 như: Thái Nguyên, Bắc Ninh, Cao Bằng (Quân khu 1); Hà Giang (Quân khu 2); Hải Dương, Quảng Ninh, Hà Nam, Nam Định (Quân khu 3); Quảng Trị, Nghệ An (Quân khu 4); Quảng Nam, Gia Lai (Quân khu 5); Bình Phước, Bình Dương (Quân khu 7); An Giang, Đồng Tháp (Quân khu 9)…

Tại Hội nghị đánh giá kết quả thực hiện Đề án tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ và Đề án xác định hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin tổ chức đầu năm 2020, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia 515 đặt ra yêu cầu phấn đấu tìm kiếm, quy tập được khoảng 1.500 đến 2.000 hài cốt liệt sĩ; xác định danh tính khoảng 600 hài cốt liệt sĩ còn thiếu thông tin; tiếp tục đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong công tác tìm kiếm, quy tập, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ... Đây là những nhiệm vụ quan trọng, khó khăn đòi hỏi sự vào cuộc, nỗ lực của các bộ, ngành liên quan như: Bộ Quốc phòng, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Ngoại giao… cùng sự phối hợp của cấp ủy, địa phương, đặc biệt là sự chung tay của toàn xã hội. Thực tế quá trình triển khai Đề án 1237, Đề án 515 cho thấy, ở địa phương nào có sự đồng thuận, ủng hộ tích cực của nhân dân trong thu thập thông tin về nơi hy sinh, nơi an nghỉ của các liệt sĩ sẽ tạo được nhiều thuận lợi hơn cho công tác tìm kiếm, quy tập, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ.

Mặc dù công tác tìm kiếm, quy tập, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ còn gặp nhiều khó khăn như: Thiếu thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ; công tác tuyên truyền, vận động cung cấp thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ tại các vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn nhiều trở ngại; công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ do nhiều đơn vị địa phương tiến hành nhiều đợt, từ nhiều năm trước, nhưng công tác bàn giao, quản lý, lưu trữ hồ sơ, danh sách liệt sĩ, sơ đồ mộ chí, hồ sơ quy tập còn nhiều bất cập… tuy nhiên, với sự vào cuộc của toàn xã hội, công tác tìm kiếm, quy tập, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ sẽ tiếp tục được đẩy mạnh thực hiện trong thời gian tới./.