Hiện nay, toàn quốc có 97 cơ sở cai nghiện ma túy công lập (03 tỉnh chưa có cơ sở cai nghiện ma tuý: Đắk Nông, Kon Tum, Hậu Giang) với tổng công suất tiếp nhận cai nghiện cho gần 38.000 người. Tổng số viên chức, người lao động làm việc tại 97 cơ sở cai nghiện ma túy công lập là 6.978 người.

Số lượng người nghiện ma túy tham gia cai nghiện ma túy có xu hướng gia tăng: Năm 2022 là 44.486 người; Năm 2023: 60.104 người; 10 tháng đầu năm 2024 là 77.279 người. Người cai nghiện ma túy phần lớn có trình độ hạn chế (khoảng 70% học hết trung học cơ sở); gần 40% không có việc làm ổn định trước khi đi cai nghiện ma túy; gần 40% đã có tiền án, tiền sự và khoảng 25% nhiễm HIV, Lao, viêm gan A, B… Đa phần người cai nghiện ma túy không hợp tác trong cai nghiện nên việc quản lý, giáo dục học viên gặp rất nhiều khó khăn. Nhiều học viên thường xuyên có hành vi chống đối viên chức, người lao động làm việc tại cơ sở cai nghiện ma túy.

Dự báo trong thời gian tới, tình hình người nghiện ma túy vẫn diễn biến phức tạp, có xu hướng gia tăng, đặc biệt là số đối tượng trẻ hóa và sử dụng ma túy tổng hợp. Thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã chủ trì, phối hợp với Bộ Công an đề ra nhiều giải pháp nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện ma túy và hỗ trợ người sau cai nghiện hòa nhập cộng đồng, cụ thể là:

- Tiếp tục tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo trong công tác phòng chống ma túy; tăng cường tuyên truyền, phổ biến các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về công tác cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy; đẩy mạnh công tác tuyên truyền về tác hại của ma túy đến các tầng lớp nhân dân.

- Tiếp tục chỉ đạo các địa phương rà soát thực trạng cơ sở vật chất, nhân lực tại của các cơ sở cai nghiện ma túy công lập, đối chiếu với các quy định của Nghị định số 116/2021/NĐ-CP và các văn bản hướng dẫn thi hành để xây dựng, phê duyệt, triển khai thực hiện các dự án, phương án tăng cường cơ sở vật chất; tuyển dụng, đào tạo nâng cao năng lực đội ngũ nhân lực của các cơ sở cai nghiện ma túy và tại các địa phương bảo đảm đủ điều kiện hoạt động cai nghiện ma túy của các cơ sở này theo quy định của pháp luật.

- Nghiên cứu, đề xuất các giải pháp, nguồn lực để tổ chức thực hiện công tác cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng theo Luật Phòng, chống ma túy và Nghị định số 116/2021/NĐ-CP; chính sách khuyến khích, thu hút tư nhân đầu tư, tham gia vào công tác cai nghiện và hỗ trợ cho người sau cai nghiện.

- Hoàn thiện chế độ, chính sách đối với đội ngũ cán bộ, người làm công tác cai nghiện ma túy; chính sách trợ cấp ưu đãi theo nghề, phụ cấp đặc thù đối với người làm công tác cai nghiện ma túy tại các cơ sở cai nghiện ma túy và tại cộng đồng; tăng cường công tác tuyển dụng, tập huấn, từng bước chuẩn hóa đội ngũ cán bộ làm công tác cai nghiện ma túy; đặc biệt là đội ngũ viên chức của các cơ sở cai nghiện ma túy công lập và cán bộ làm công tác cai nghiện tự nguyện tại gia đình, cộng đồng.

- Thí điểm một số chính sách hỗ trợ hòa nhập cộng đồng cho người sau cai nghiện thông qua các mô hình hỗ trợ sinh kế đối với người sau cai nghiện, gia đình người sau cai nghiện thuộc hộ nghèo, cận nghèo tại một số tỉnh, thành phố.

- Nghiên cứu, tháo gỡ những vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện Luật Phòng, chống ma túy: Hướng dẫn việc tổ chức xác định tình trạng nghiện ma túy tại các cơ sở cai nghiện ma túy bắt buộc về điều kiện thực hiện, trình tự, thủ tục xác định tình trạng nghiện ma túy; hướng dẫn thống nhất việc tổ chức thực hiện công tác cai nghiện ma túy tại gia đình, cộng đồng; chỉ đạo các cơ sở y tế cấp xã, cấp huyện tham gia cung cấp dịch vụ cai nghiện ma túy tự nguyện tại gia đình, cộng đồng trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền và chuyên môn nghiệp vụ.

- Tăng cường hợp tác, trao đổi kinh nghiệm quốc tế về cai nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện ma túy; kiểm tra, giám sát các địa phương về việc thực hiện các quy định của pháp luật về công tác cai nghiện và quản lý sau cai nghiện ma túy./.