Ngày 1/2, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp áp đặt thuế quan cao ngất ngưởng lên hàng hóa nhập khẩu từ Mexico, Canada và Trung Quốc, thực hiện một trong những cam kết tranh cử của mình. Ngay lập tức, Mexico và Canada đã có những động thái đáp trả mạnh mẽ, đẩy căng thẳng thương mại giữa các quốc gia láng giềng leo thang nhanh chóng.

Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum đã không chậm trễ ra lệnh áp thuế trả đũa lên hàng hóa Mỹ. Trong khi đó, Thủ tướng Canada Justin Trudeau cũng tuyên bố sẽ áp thuế 25% lên hàng hóa Mỹ trị giá 155 tỷ đô la Canada.

Mexico đáp trả nhanh chóng, Canada phản ứng quyết liệt

Sau khi ông Trump thông qua việc áp thuế 25% lên hàng hóa nhập khẩu từ Mexico và Canada, Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum đã đăng tải trên mạng xã hội X (Twitter) thông báo: "Tôi đã chỉ đạo Bộ trưởng Kinh tế thực hiện Kế hoạch B mà chúng tôi đã liên tục xây dựng, bao gồm các biện pháp thuế quan và phi thuế quan để bảo vệ lợi ích của Mexico". Tuy nhiên, bà Sheinbaum không cung cấp thêm thông tin chi tiết về các biện pháp cụ thể.

Về phía Canada, Thủ tướng Justin Trudeau cũng lên tiếng trên X, khẳng định: "Mỹ đã xác nhận rằng từ ngày 4/2, họ sẽ áp thuế 25% đối với hầu hết hàng hóa Canada và thuế 10% đối với năng lượng". Ông Trudeau cho biết thêm: "Hôm nay tôi đã gặp gỡ các lãnh đạo địa phương và thành viên nội các và sẽ sớm điện đàm với Tổng thống Mexico Sheinbaum". Thủ tướng Canada nhấn mạnh: "Chúng tôi không mong muốn điều này, nhưng Canada đã sẵn sàng. Tôi sẽ có bài phát biểu trước người dân Canada".

Trong cuộc họp báo được tổ chức vào lúc 9h tối ngày 1/2 (giờ miền Đông nước Mỹ), ông Trudeau mở đầu bằng việc bày tỏ mong muốn đối thoại trực tiếp với Mỹ, nhấn mạnh rằng chính sách thuế quan của Tổng thống Trump sẽ tác động trực tiếp đến giá cả và nền kinh tế Mỹ. Ông cũng đề cập đến mối quan hệ đối tác sâu sắc giữa Mỹ và Canada, trước khi chính thức tuyên bố Canada sẽ áp thuế 25% lên hàng hóa Mỹ trị giá 155 tỷ đô la Canada (khoảng 106 tỷ đô la Mỹ).

Danh sách hàng hóa Canada trả đũa thuế quan Mỹ

Thủ tướng Trudeau cảnh báo rằng biện pháp trả đũa này sẽ có "tác động sâu rộng", bao gồm nhiều mặt hàng như rượu, trái cây và nước ép trái cây, rau củ, nước hoa, quần áo, đồ gia dụng, dụng cụ thể thao và đồ nội thất, cũng như các vật liệu như gỗ và nhựa. Thuế quan đối với 30 tỷ đô la Canada hàng hóa sẽ có hiệu lực từ ngày 4/2, trong khi thuế quan đối với 125 tỷ đô la Canada hàng hóa còn lại sẽ có hiệu lực trong vòng 21 ngày, để các doanh nghiệp và chuỗi cung ứng Canada có thời gian tìm kiếm các giải pháp thay thế.

Trước đó, Thủ hiến tỉnh British Columbia (bang cực Tây của Canada) David Eby đã có bài phát biểu trên truyền hình, cáo buộc thuế quan của Trump là "sự phản bội hoàn toàn các mối quan hệ lịch sử giữa hai nước", tương đương với việc "tuyên chiến với một đồng minh và người bạn đáng tin cậy".

Trump "nhượng bộ chiến thuật": Hoãn thuế Mexico, Canada, tiếp tục "gây sức ép" Trung Quốc và EUÔng Eby tuyên bố, tất cả các cửa hàng rượu cấp tỉnh ở British Columbia sẽ ngừng mua rượu Mỹ từ các "bang đỏ" (bang ủng hộ Đảng Cộng hòa) và sẽ loại bỏ các thương hiệu này khỏi kệ hàng. Ông nhấn mạnh, đây chỉ là bước đi đầu tiên trong phản ứng của tỉnh. Ngoài British Columbia, tỉnh Ontario cũng đang cân nhắc việc loại bỏ rượu Mỹ khỏi các cửa hàng.

Trump "nhượng bộ chiến thuật": Hoãn thuế Mexico, Canada, tiếp tục gây sức ép Trung Quốc và EU

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 3/2 đã khiến giới quan sát bất ngờ khi tuyên bố tạm hoãn việc áp thuế quan cao đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mexico và Canada trong vòng 30 ngày. Tuy nhiên, mức thuế quan đã được công bố trước đó đối với Trung Quốc vẫn được giữ nguyên, cho thấy chính quyền Trump vẫn tiếp tục duy trì áp lực thương mại lên Bắc Kinh. Động thái này được cho là nhằm đổi lấy những cam kết nhượng bộ từ Mexico và Canada trong các vấn đề về kiểm soát biên giới và tội phạm.

Theo Reuters, cả Thủ tướng Canada Justin Trudeau và Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum đều xác nhận đã đồng ý tăng cường đáng kể các nỗ lực thực thi pháp luật tại khu vực biên giới chung với Mỹ. Đây được xem là sự đáp ứng trực tiếp yêu cầu từ phía Tổng thống Trump về việc trấn áp tình trạng nhập cư trái phép và buôn lậu ma túy, những vấn đề mà Washington đặc biệt quan ngại. Để đổi lại, Mỹ đã chấp thuận tạm dừng áp mức thuế 25% đối với hàng hóa từ hai quốc gia láng giềng trong thời hạn 30 ngày.

Thủ tướng Trudeau cho biết Canada sẽ triển khai thêm các công nghệ và nhân sự mới dọc biên giới với Mỹ, tập trung vào ngăn chặn dòng chảy ma túy fentanyl, một loại opioid tổng hợp gây nghiện đang là vấn nạn nhức nhối tại Mỹ. Mặc dù Nhà Trắng chưa đưa ra xác nhận chính thức ngay lập tức, Tổng thống Trump đã chia sẻ với phóng viên rằng cuộc điện đàm với Thủ tướng Trudeau trong ngày 3/2 diễn ra "rất tốt đẹp".

Về phía Mexico, Tổng thống Sheinbaum thông báo nước này sẽ tăng cường lực lượng Vệ binh Quốc gia lên tới 10.000 thành viên tại khu vực biên giới phía bắc giáp với Mỹ, nhằm ngăn chặn hiệu quả hơn tình trạng di cư bất hợp pháp và buôn bán ma túy. Bà Sheinbaum cũng tiết lộ rằng Mỹ đã cam kết sẽ nỗ lực ngăn chặn việc buôn bán vũ khí hạng nặng vào Mexico, một vấn đề nhức nhối khác trong quan hệ song phương.

Trên mạng xã hội, Tổng thống Trump cho biết Mỹ và Mexico sẽ tận dụng khoảng thời gian tạm đình chỉ thuế quan kéo dài một tháng này để tiếp tục các cuộc đàm phán sâu rộng hơn. "Với tư cách là Tổng thống, tôi có trách nhiệm đảm bảo an toàn cho tất cả người dân Mỹ và tôi đang làm điều đó. Tôi rất hài lòng với những kết quả ban đầu này", ông Trump viết.

Những thỏa thuận đạt được với Mexico và Canada đã giúp ngăn chặn nguy cơ bùng nổ một cuộc chiến tranh thương mại trên diện rộng, điều mà nhiều nhà kinh tế đã cảnh báo sẽ gây tổn hại nghiêm trọng đến nền kinh tế của tất cả các bên liên quan, đồng thời đẩy giá cả hàng hóa tiêu dùng lên cao.

Trong khi "hạ nhiệt" căng thẳng với Mexico và Canada, Nhà Trắng cùng ngày cho biết Tổng thống Trump dự kiến sẽ có cuộc điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong vài ngày tới, với mục tiêu tìm kiếm một thỏa thuận có thể ngăn chặn một cuộc chiến thương mại còn lớn hơn với cường quốc châu Á này. Tuy nhiên, mức thuế quan mới của Mỹ đối với hàng hóa Trung Quốc vẫn sẽ chính thức có hiệu lực từ 0h01 ngày 4/2 (giờ địa phương), cho thấy Washington vẫn giữ thái độ cứng rắn với Bắc Kinh.

Không chỉ Trung Quốc, Liên minh châu Âu (EU) cũng đang trở thành mục tiêu cảnh báo tiếp theo của chính quyền Trump. Ngày 3/2, ông Trump tuyên bố EU sẽ là mục tiêu tiếp theo của các biện pháp áp thuế. "Họ không nhập khẩu ô tô của chúng ta, họ không mua nông sản của chúng ta. Họ hầu như không mua gì cả và chúng ta mua mọi thứ từ họ", ông Trump phát biểu trước báo giới về EU, thể hiện sự bất bình về cán cân thương mại nghiêng về phía châu Âu.