Tham dự Hôi nghị còn có ông Trần Văn Vĩnh, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai, đại diện Tổ chức USAID, Tổ chức hỗ người khuyết tật Việt Nam (VNAH), lãnh đạo Cục Bảo trợ Xã hội, đại diện lãnh đạo các Sở Lao động – Thương binh và Xã hội, Sở Giao thông vận tải, Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Tài chính, Hội người khuyết tật, và một số cơ sở chăm sóc người khuyết tật các tỉnh, thành phố khu vực phía Nam…

Toàn cảnh Hôi nghị

Phát biểu  khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Lê Tấn Dũng thay mặt Ủy ban Quốc gia về người cao tuổi Việt Nam nhấn mạnh: Năm nay là năm nước ta gặp phải nhiều khó khăn do như dịch Covid -19,  thiên tai, bão lũ ở các tỉnh miền Trung trong suốt một tháng qua đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, kinh tế xã hội của cả nước.  Mặc dù, tình hình khó khăn, song các đại biểu đã sắp xếp về dự Hội nghị lần này. Thứ trưởng mong muốn các đại biểu về dự Hội nghị Tổng kết chương trình trợ giúp người khuyết tật giai đoạn 2012 -2020 và triển khai nhiệm vụ giai đoạn 2021 – 2030 cần  tập trung làm rõ kết quả đạt được của Đề án 8 năm qua. Đồng thời, đánh giá những kết quả cũng như  những việc gì đã làm được và chưa được, các giải pháp nào là thực hiện tối ưu nhất và giải pháp nào chúng ta còn vướng mắc khó khăn cần tháo gỡ. Vì vậy, Thứ trưởng đề nghị các đại biểu  cần thảo luận và tìm ra những hạn chế yếu kém, nguyên nhân, những bài học kinh nghiệm, cũng như  đề xuất của các kiến nghị từng góc độ của ngành, từng cơ sở của mình đóng góp ý kiến cho hội thảo.

Đại diện USAID phát biểu chia sẽ tại Hội nghị

Phát biểu tại Hội nghị, Đại diệnTổ chức USAID đã gửi lời chia sẽ những mất mát do thiên tai bão, lũ ở miền Trung, Việt Nam và đặc biệt là gửi lời chia sẽ đến những người khuyết tật tại miền Trung là những người yếu thế bị dễ bị ảnh ưởng nhiều nhất.

Đại diện USAID, chia sẽ rất tự hào ở đây tham dự Hội nghị để cũng chia sẽ với các bạn về kết quả tổng kết chương trình trợ gúp người huyết tật Việt Nam. Đồng thời, tôi cũng mong rằng cộng đồng người Việt Nam tiếp tục hỗ trợ, giúp đỡ người khuyết tật. Việc thành lập Ủy ban Quốc gia người khuyết tật Việt Nam thể hiện sự cam kết của Việt Nam tham gia hội nhập trong cộng đồng. Và trong hơn 30 năm qua, Tổ chức USAID luôn đồng hành và hỗ trợ, cung cấp trên 125 triệu USD cho người khuyết tật tại Việt Nam. Chúng tôi luôn tự hào làm việc với Bộ LĐ –TBXH Việt Nam, các đối tác quốc tế tin cậy như VNAH để xúc tác, thúc đẩy hành động quốc gia dành cho người khuyết tật. Chúng tôi cũng mong muốn được nghe những kế hoạch dành cho tương lai của người khuyết tật Việt Nam. Tôi hy vọng kế hoạch giai đoạn 2021 – 2030 sẽ  ngày càng thúc đẩy hơn nữa, giúp người khuyết tật có điều kiện hòa nhập cộng đồng ngày càng tốt hơn. Hy vọng Việt Nam sẽ có kế hoạch hỗ trợ người khuyết tật tốt nhất và không để bỏ lại ai phía sau. 

Ông Trần Văn Vĩnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai phát biểu tại Hôi nghị

Ông Trần Văn Vĩnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai cho biết: Qua số liệu báo cáo liệu cho thấy, Việt Nam hiện có trên 6 triệu người khuyết tật, số lượng người khuyệt tật nặng rất cao. Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chính sách hỗ trợ, giúp đỡ người khuyết tật. Tỉnh Đồng Nai đã có nhiều chính sách, giải pháp kịp thời nhằm tạo điều kiện đễ hỗ trợ cho người khuyết tật hòa nhập với cộng đồng. Đồng Nai hiện có trên 5000 người khuyết tật, trong đó có 580 người không có người chăm sóc phải đưa vào các cơ sở Bảo trợ Xã hội để chăm sóc. Việc chăm sóc người khuyết tật là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị tại địa phương. Vì vậy, Đồng Nai cũng mong muốn được học hỏi và chia sẽ các kinh nghiệm của các tổ chức trong và ngoài nước về công tác khuyết tật để thực hiện ngày càng tốt hơn tại địa phương.

Bà Phạm Thị Hải Hà – Phó Cục trưởng Cục Bảo trợ Xã hội trình bày báo 

Tại Hội nghị, bà Phạm Thị Hải Hà – Phó Cục trưởng Cục Bảo trợ Xã hội trình bày báo cáo kết quả thực hiện đề án trợ giúp người khuyết tật 2012 – 2020 ( Đề án 1019). Theo bà Hà, hiện nay, cả nước có khoảng 6,2 triệu người khuyết tật, chiếm 7,06% dân số từ 2 tuổi trở lện, trong đó có 58% là nữ; 28,3% là trẻ em, gần 29% là người khuyết tật nặng và đặc biệt nặng. Tính đến cuối năm 2019, đã có gần 3 triệu người khuyết tật được cấp giấy chứng nhậ khuyết tật.

Trong quá trình triển khai Đề án, việc ban hành văn bản và đã tạo khung pháp lý cho đề án đã được các Bộ, ngành thực hiện có hiệu quả. Công tác tổ chức tuyên truyền đã mang lại hiệu quả đến với các đội tượng trong cộng đồng. Nhiều mô hình, cách làm hay trong công tác tuyên truyền đã tổ chức đa dạng, phong phú của các Bộ, ngành như: In ấn tờ gấp, poster, tuyên truyền về nhận thức trong các ngày Hội, các phóng sự, tin tài trên các phương tiện đã góp phần nâng cao nhận thức  của xã hội về công tác khuyết tật. Bên cạnh đó, hàng năm Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội tổ chức các cuộc kiểm tra, giá sát, đánh giá kết quả khuyết tật tại các địa phương.

Đến nay cả nước có 50 tỉnh/thành phố đã ban hành Kế hoạch phát triển công tác phục hồi chức năng; 36 tỉnh, thành phố đã tiến hành khám sang lọc khuyết tật, xác định nhu cầu cần phục hồi của người khuyết tật, trong đó có 16 tỉnh được bổ sung ngân sách của Bộ Y tế để triển khai hoạt động; 29/63 tỉnh, thành phố triển khai hệ thống thông tin và có trên 500.000 người khuyết tật đã được lập hồ sơ theo dõi phần mềm. Chương trình phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng cho người khuyết tật đến nay đã được triển khai tại 50 tỉnh, thành phố với 337 quận, huyện và 4.604 xã, phường. Thông qua chương trình, đã có 170.000 người khuyết tật được chăm sóc sức khỏe, 23,2% người khuyết tật có nhu cầu được phục hồi chức năng tại cộng đồng, góp phần quan trọng trong công tác chăm sóc sức khỏe người khuyết tật.

Việc thực hiện mục tiêu và các chỉ tiêu đề án đặt ra là tương đối khó, các chỉ tiêu hoàn thành mức cao là trợ giúp pháp lý, tiếp cận giáo dục, tiếp cận giao thông đường hàng không; các chỉ tiêu hoàn thành mức trung bình, bao gồm:  Phát hiện sớm và can thiệp sớm, đào tạo, tập huấn cán bộ làm công tác trợ giúp người khuyết tật; những chỉ tiêu đạt thấp là dạy nghề, tạo việc làm, tiếp cận các công tác  trình xây dựng, tiếp cận và sử dụng công nghệ thông tin, văn hóa thể thao và du lịch.

Lãnh đạo Văn phòng Ủy ban Quốc gia về người khuyết tật Việt Nam báo cáo tại Hội nghị

Theo đánh giá, kết quả Đề án 1019 cho thấy: Các nhóm chỉ tiêu đạt cao trong quá trình thực hiện đề án như: Trợ giúp pháp lý, tiếp cận giáo dục, giao thông vận tải. Đề án 1019 là một chính sách và chương trình, thể hiện sự quan tâm và trách nhiệm của Đảng, Nhà nước ta đối với người khuyết tật, được xã hội đồng tình và đánh giá cao, người khuyết tật phấn khởi đón nhận và tham gia tích cực. Các Bộ ngành Trung ương đã chủ động, tích cực triển khai đề án theo chức năng, nhiệm vụ, nhiều Bộ đã triển khai và đánh giá kết quả cụ thể, thiết thực như: Bộ Y Tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Văn hóa và Thể thao và Du lịch, Bộ Thông tin và Truyền Thông, Giao thông vận tại, Bộ Xây dựng, Bộ Tư pháp… đã xây dựng triển đề án giai đoạn và hàng  năm. Ban hành các chính sách, quy chuẩn, tiêu chuẩn các văn bản hướng dẫn cách giúp các địa phương triển khai thực hiện đề án. Bộ LĐ –TBXH đã có nhiều cố gắng trong vai trò là cơ quan chủ trì, điều phối hoạt động chung. Ngoài ra, nhiều địa phương đã sớm xây dựng và phê duyệt Kế hoạch thực hiện đề án trên địa phương mình, thành lập Ban công tác  người khuyết tật liên ngành, bố trí kinh phí và chỉ đạo thực hiện cụ thể, quyết liệt và đạt được nhiều kết quả thiết thực; vận dụng và thực hiện các chính sách hỗ trợ người khuyết tật cao hơn mức chung của cả nước, có nhiều chính sách mới linh hoạt sáng tạo nhằm hỗ trợ đời sống và tạo điều kiện hòa nhập cho người khuyết tật như: Lạng Sơn, Bắc Giang, Bắc Ninh, Hà Nội, Đà Nẵng, Phú Yên, Khánh Hòa, TPHCM, Bình Dương…

Qua triển khai thực hiện Đề án 1019 đã góp phần nâng cao nhận thức, quan điểm đối với người khuyết tật và trách nhiệm của các cấp, các ngành trong việc thực hiện luật pháp chính sách đối với người khuyết tật. Đồng thời, tiếp tục khơi dậy và phát huy truyền thống, đạo lý, văn hóa tốt đẹp của dân tộc, qua đó thúc đẩy thêm một bước định hướng phát triển các phương thức huy động nguồn nhân lực cộng đồng theo phương châm xã hội hội hóa nhằm giải quyết tốt các vẫn đề xã hội của đất nước.

Đại diện Sở LĐ –TBXH tỉnh Khánh Hòa chia sẽ về quá trình triển khai đề án 

Tại Hôi nghị, đại diện lãnh đạo Sở LĐ –TBXH tỉnh Khánh Hòa chia sẽ về quá trình triển khai đề án với các chỉ tiêu đều thực hiện đạt kế hoạch đặt ra. Điểm nổi  bật của địa phương là  đã tổ chức đào tạo nghề và tạo việc làm cho người khuyết tật tương đối khá, cụ thề như: Mô hình đan mây tre lá cho những người mù,  mô hình xoài, với tổng số lượng trên 4 hec ta cho người khuyết tật. Mô hình hỗ trợ về pháp lý, giáo dục, y tế, hộ người nghèo và đặc biệt xác định được mức của người khuyết tật tại địa phương.

Tuy nhiên,  bên cạnh những kết quả đạt được, người khuyết tật tại địa phương vẫn còn nhiều khó khăn về các công trình xây dựng, giao thông chưa đảm bào cho người khuyết tật đi lại. Và điều đặc biệt và trăn trở nhất với địa phương hiện nay là về hỗ trợ dạy nghề cho người khuyết tật được rồi, song giải quyết việc làm cho họ là cả một bài toán nan giải vì không có nơi nào tiếp nhận. Do vậy, dẫn đến tình trạng người khuyết tật được học nghề, song không có việc làm.  Tỉnh Khánh Hòa đề xuất: Cần phải có chế tài với các ngành không thực hiện, hoặc đối với các chủ doanh nghiệp cần phải có chế tài để họ thực hiện; đối với trẻ em khuyết tật cần tạo điều kiện cho các em học lên cấp 2; điều chình lại Thông tư 152 về định mức hỗ trợ đào tạo nghề cho người khuyết tật trong thời gian tới..

 Bà Phan Thị Hồng Hạnh, Phó Giám đốc Sở LĐ – TBXH tỉnh Vĩnh Long phát biểu

Cùng  đồng ý với các quan điểm trên, bà Phan Thị Hồng Hạnh, Phó Giám đốc Sở LĐ – TBXH tỉnh Vĩnh Long, đại diện Sở LĐ – TBXH tỉnh An Giang, Bạc Liêu, Sở Y tế tỉnh Bình Phước cũng nêu lên các vấn đề khó khăn hiện nay, đó là: Công tác đào tạo nghề,  giải quyết việc làm cho người khuyết tật; các dịch vụ về tiếp cận y tế, quản lý nhóm đối tượng người khuyết tật này làm sao giúp họ tiếp cận sớm và nhanh nhất. Chính phủ cần ban hành các văn bản chỉ đạo các Bộ ngành phối hợp phải thống nhất, không để chồng chéo.  Còn đối với đối tượng nghèo là đối tượng Bảo trợ xã hội, hiện nay còn vướng cần điều chỉnh bổ sung đúng đối tượng để thực hiện chính sách, hỗ trợ cho các đối tượng hiệu quả. Cần xác định đối tượng khuyết tật là hộ nghèo, để xác định các đối tượng đặc thù nhằm giúp hỗ này thoát nghèo, không để các hộ nghèo là người khuyết tật nghèo suốt đời. Các đại biểu cũng cho rằng chưa có chủ trương nào về cho người khuyết tật vay vốn sản xuất, kinh doanh. Điều kiện đưa ra cho người khuyết tật vay vốn cần phải có giải pháp, nếu bắt họ thế chấp thì rất khó tiếp cận được nguồn vay vốn cho người khuyết tật. Việc xây nhà cho đối tượng người khuyết tật cũng cần phải nghiên cứu, xem xét phù hợp cho các đối tượng; đồng thời cần quan tâm các sản phẩm đầu ra cho người khuyết tật…

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Thứ trưởng Lê Tấn Dũng khẳng định: Qua nghe 18 lượt ý kiến của các đại biểu thể hiện sự quan tâm của từng đại biểu. Đề án 1019 là đề án tất yếu và thể hiện cam kết của Việt Nam về luật người khuyết tật. Thể hiện quyền người khuyết tật trong đề án. Kết quả đạt được của đề án trong 8 năm qua là  hệ thống văn bản chúng ta ban hành khá đầy đủ,  kip thời; công tác tuyên truyền khá đa dạng và phong phú. Trong giai đoạn qua, công tác tuyên truyền về công tác khuyết tật được đưa tin phong phú về các tấm gương, điể hình, cũng như khó khăn thiệt thòi đối với người khuyết tật. Công tác kiểm tra giảm sát, sơ kết, tổng kết; hầu hết các chỉ tiêu đề ra đều đạt được. Những kết quả đạt được như can thiệt sớm, trợ giúp tiếp cận công tác giáo dục, đào tạo nghề, giải quyết việc làm, công nghệ thông tin,  Y tế, giao thông thông  đã được hỗ trợ kịp thời cho người khuyết tật. Công tác trợ giúp pháp lý luôn được quan tậm, vấn đề trợ giúp văn hóa, du lịch, thể thao đã tạo điều kiện tối đa cho người khuyết tật đã đạt được nhiều kết quả khả quan. Công tác nâng cao năng lực, hỗ trợ cho người khuyết tật được đẩy mạnh tại các địa phương.

Các đại biểu chia sẽ tại Hôi nghị

Bên cạnh những kết quả đạt được, Thứ trưởng Lê Tấn Dũng cũng chỉ ra các tồn tại, hạn chế như:  Việc quan tâm và vào cuộc của Trung ương và địa phương trong thực hiện đề án chưa có tính đồng bộ, còn nhiều bất cập. Công cụ đo lường chúng ta chưa đo lường được. Nguồn kinh phí hỗ trợ cho người khuyết tật còn hạn chế, đây là điều trăn trở; tiếng nói hay đề xuất của các Hội người khuyết tật cũng chưa được lắng nghe. Công tác kiển tra, giảm sát cũng chưa được thực hiện đồng bộ, hạn chế. Về đề án giai đoạn 2021 – 2030, chúng ta cụ thể hóa của Chị  thị của Ban Bí thư. Ban Bí thư đã ban hành chỉ thị dành riêng cho Người khuyết tật, trong đó có người mù.

Thứ trưởng Lê Tấn Dũng cũng nhấn mạnh: Trong thời gian tới các địa phương cần tập trung các giải pháp, biện pháp thực hiện tốt đề án Hỗ trợ người khuyết tật giai đoạn 2021 – 2030, với các nhiệm vụ trọng tâm như:

Môt là,  xây dựng kế hoạch của từng địa phương, bám sát của Thủ tướng, vận dụng và sang tạo của đia phương. Mỗi địa phương cần có cách làm phù hợp với điều kiện, kinh tế của đia phương mình. Đồng thời, chú trọng phục hồi, chăm sóc sức khỏe cho người khuyết tật; phòng chống dịch bệnh, thiên tai cho người khuyết tật; Ưu tiên, các công trình xây dựng,  giao thông, trợ lý pháp lý, giáo dục, ý tế cho người khuyết tật. Cần tập trung nguồn kinh phi từ ngân sách, ODA, viện trợ không hoàn lại, nguồn vốn xã hội hóa để dành cho người khuyết tật. Đồng thời, xây dựng kế hoạch các chương trình đào tạo nghề, giải quyết việc làm, giảm nghèo lồng ghép các hoạt động hỗ trợ người khuyết tật vào nhằm tạo điều kiện cho người khuyết tật có cơ hội tham gia và vươn lên, hòa nhập cộng đồng. Thứ trưởng Lê Tấn Dũng cũng cho rằng: Khi kinh tế phát triển thì kéo theo đó các vấn đề rủi ro về đối tượng tai nạn, bệnh nghề nghiệp, phát sinh các đối tượng xã hội cần được quan tâm. Vi vậy, sau hội nghị này các địa phương cần bám sát và thực hiện cò hiệu quả đề án trong gia đoạn 2021 – 2030 trong thời gian tới.

Hoàng Cảnh – Đăng Hải