Công tác giáo dục nghề nghiệp, giải quyết việc làm giai đoạn 2016 - 2023 đạt được nhiều kết quả tích cực, cụ thể: Bình quân hằng năm tuyển sinh, đào tạo cho 14.800 người; giải quyết việc làm cho 25.902 lao động (trong đó, có 334 người lao động đi làm việc, học tập ở nước ngoài). Chất lượng giáo dục nghề nghiệp, giải quyết việc làm cho người lao động sau đào tạo được nâng lên đáng kể nhờ sự phối hợp, liên kết chặt chẽ, đa dạng về hình thức giữa cơ sở giáo dục nghề nghiệp với doanh nghiệp, từ đó, góp phần thực hiện đạt và vượt các chỉ tiêu về phát triển giáo dục nghề nghiệp hằng năm. Tính đến cuối năm 2023, tỷ lệ lao động qua đào tạo chiếm 63%/tổng số lao động trong độ tuổi đang hoạt động kinh tế; tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề chiếm 58%; tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ chiếm 31,99%; tỷ lệ phân luồng học sinh chiếm 21,43% (tương đương 3.200/15.000 học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở); lao động sau đào tạo có việc làm trên 85% (tăng 15% so với năm 2020), với thu nhập bình quân từ 5 - 8 triệu đồng/tháng.

Tính đến nay, mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh được sắp xếp tinh gọn, hoạt động hiệu quả (hiện nay, toàn tỉnh có 23 cơ sở hoạt động giáo dục nghề nghiệp với cơ sở vật chất, trang thiết bị, chương trình, giáo trình đào tạo, đội ngũ quản lý, giảng viên, giáo viên,… đủ điều kiện hoạt động giáo dục nghề nghiệp từ trình độ dưới 3 tháng đến trình độ cao đẳng.

Theo đánh giá của Uỷ ban nhân dân tỉnh Sóc Trăng: Nhìn chung, công tác giáo dục nghề nghiệp, giải quyết việc làm, đặc biệt là đưa người lao động đi làm việc, học tập ở nước ngoài theo hợp đồng thời gian qua luôn được sự quan tâm sâu sát của các cấp ủy, chính quyền; sự phối hợp đồng bộ, hiệu quả của các sở, ban ngành, đoàn thể, địa phương trong tổ chức triển khai thực hiện nên các mục tiêu, chỉ tiêu hằng năm cơ bản đạt so với kế hoạch đề ra.

Đào tạo nghề may cho lao động nông thôn gắn với giải quyết việc làm ở Sóc Trăng

Bên cạnh những kết quả đạt được, Công tác giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn thời gian qua cũng còn một số hạn chế, tồn tại như: công tác thông tin tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về giáo dục nghề nghiệp, giải quyết việc làm ở một số địa phương chưa được chú trọng; chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh chưa cao, lao động phổ thông chưa qua đào tạo còn nhiều; tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ đạt thấp; tỷ lệ phân luồng học sinh vào học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp chưa đạt chỉ tiêu đề ra; chỉ số thành phần về đào tạo lao động của tỉnh Sóc Trăng vẫn nằm trong nhóm trung bình thấp so với các tỉnh, thành trên cả nước; người lao động của tỉnh Sóc Trăng đi làm việc ngoài tỉnh nhiều; số người được tư vấn, giới thiệu việc làm có được việc làm đạt thấp khoảng 20%; công tác đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài chưa đạt chỉ tiêu đề ra.

Ngoài ra, một số cấp uỷ, chính quyền địa phương chưa coi trọng vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng của giáo dục nghề nghiệp, nhất là tuyến cơ sở; Mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp của tỉnh chậm phát triển, thiếu các trường trung cấp, cao đẳng chất lượng cao; các ngành, nghề đào tạo trình độ trung cấp, cao đẳng còn ít cả về số lượng và quy mô đào tạo; thiếu các ngành, nghề đào tạo trọng điểm cấp độ quốc gia, ASEAN và chất lượng cao. Tình trạng thừa, thiếu nhà giáo giáo dục nghề nghiệp giảng dạy tại 02 trường cao đẳng của tỉnh vẫn chưa được giải quyết. Công tác liên kết, phối hợp giữa cơ sở giáo dục nghề nghiệp với doanh nghiệp trong đào tạo nâng cao tay nghề cho người lao động và giải quyết việc làm sau đào tạo vẫn chưa trở thành nhu cầu tất yếu của cơ sở giáo dục nghề nghiệp, doanh nghiệp và người lao động; Công tác huy động nguồn lực đầu tư cho giáo dục nghề nghiệp, việc làm còn ít; các cơ sở giáo dục nghề nghiệp thiếu nguồn lực tài chính, để hoàn thiện các điều kiện đảm bảo hoạt động giáo dục nghề nghiệp.

Cùng với đó, các địa phương, cơ sở dịch vụ việc làm, cơ sở giáo dục nghề nghiệp, ... chưa chủ động thực hiện công tác điều tra, khảo sát, nắm chắc, dự báo nhu cầu tuyển dụng, nhu cầu học nghề; giáo dục nghề nghiệp còn tập trung đào tạo các ngành, nghề ngắn hạn, chi phí thấp, yêu cầu kỹ năng tay nghề không cao. Ngoài ra, kinh tế tỉnh Sóc Trăng chủ yếu tập trung ở lĩnh vực nông, lâm, thủy sản và công nghiệp chế biến, may mặc, chiếm gần 60% GRDP toàn tỉnh. Doanh nghiệp của tỉnh hiện nay, chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và vừa, siêu nhỏ; các doanh nghiệp chế biến thủy sản sử dụng nhiều lao động phổ thông, lao động thời vụ, số lượng ngành nghề và lao động có trình độ, tay nghề cao chưa nhiều; nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ tay nghề còn ít, có quy mô sử dụng lao động ít. Mặt khác, các khu, cụm công nghiệp trên địa tỉnh mặc dù đã được quy hoạch, đẩy mạnh kêu gọi đầu tư trên nhiều lĩnh vực thuộc tiềm năng lợi thế, tuy nhiên số lượng nhà đầu tư, các tập đoàn, doanh nghiệp lớn trong và ngoài nước đến đầu tư, hoạt động tại tỉnh chưa nhiều, chưa tạo được nhiều vị trí việc làm, đa dạng về ngành, nghề làm việc. Mức thu nhập và các chế độ đãi ngộ, phúc lợi của doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh còn thấp so với các tỉnh, thành lân cận và các tỉnh, thành phố lớn nên chưa thu hút được lao động có trình độ, tay nghề cao về làm việc tại tỉnh và thậm chí còn tình trạng lao động có trình độ, tay nghề của tỉnh dịch chuyển sang các tỉnh khác để làm việc.

Chính vì vậy, trong thời gian tới tỉnh Sóc Trăng tiếp tục đẩy mạnh công tác phát triển giáo dục nghệ nghiệp trên địa bàn nhằm đáp ứng nguồn nhân lực lực chất lượng cao để phục vụ cho phát triển kinh tế của địa phương trong giai đoạn mới. Cụ thể, trong giai đoàn từ nay đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 tỉnh tập trung đổi mới hệ thống giáo dục nghệ nghiệp. Trong đó, tỉnh Sóc Trăng xây dựng đề án đổi mới, phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp, giải quyết việc làm tỉnh Sóc Trăng từ nay đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Mục tiêu của đề án là nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp, đào tạo nghề cho lao động nông thôn, giải quyết việc làm tỉnh Sóc Trăng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 nhằm tạo đột phá về đào tạo, bồi dưỡng phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, có trình độ, kỹ năng nghề đáp ứng nhu cầu đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế của tỉnh, của đất nước. Tỉnh phấn đấu đến năm 2025 có trên 80% học sinh, sinh viên tốt nghiệp trung học cơ sở, học sinh phổ thông được tư vấn, hướng nghiệp, định hướng phân luồng học sinh; trong đó, phấn đấu thu hút 25% học sinh trung học vào hệ thống giáo dục nghề nghiệp.

Đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm cho lao động nông thôn trên địa bàn Sóc Trăng được triển khai đồng bộ

 Hằng năm, tuyển sinh, đào tạo: 16.000 người; trong đó, 25% số lao động được đào tạo thuộc nhóm ngành dịch vụ, công nghiệp, nông nghiệp lợi thế của tỉnh; trên 90% lao động sau đào tạo có việc làm; có 65% người dân tộc thiểu số trong độ tuổi lao động được đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm; Tỷ lệ lao động qua đào tạo trên 65%; tỷ lệ lao động qua đào tạo có bằng cấp, chứng chỉ đạt 32,5%. 100% trường cao đẳng đạt kiểm định chất lượng cơ sở giáo dục nghề nghiệp (kiểm định ngoài); Trường Cao đẳng Nghề Sóc Trăng đạt tiêu chuẩn trường cao đẳng chất lượng cao; Trường Cao đẳng Cộng đồng Sóc Trăng đạt các tiêu chuẩn ngành, nghề trọng điểm cấp quốc gia và khu vực ASEAN. Có 07 trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên các huyện, thị xã, thành phố đạt kiểm định chất lượng cấp độ 1 hoặc đánh giá đạt tiêu chuẩn chất lượng giáo dục thông qua các thiết chế giáo dục khác được giao chức năng, nhiệm vụ giáo dục thường xuyên trên địa bàn.

Tỉnh cũng phấn đấu đến năm 20230 có trên 90% học sinh, sinh viên tốt nghiệp trung học cơ sở, học sinh phổ thông được tư vấn, hướng nghiệp, định hướng phân luồng học sinh; trong đó, phấn đấu thu hút 50% học sinh trung học vào hệ thống giáo dục nghề nghiệp. Tuyển mới đào tạo nghề tối thiểu 18.000 người/năm; đào tạo lại, đào tạo thường xuyên cho khoảng 50% lực lượng lao động; Tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 70%; tỷ lệ lao động qua đào tạo có văn bằng, chứng chỉ đạt 35%. Số lao động được đào tạo nghề thuộc nhóm ngành du lịch, công nghiệp, nông nghiệp lợi thế của tỉnh chiếm 30%. Ngoài ra, tỉnh đặt mục tiêu 100% trường cao đẳng đạt tiêu chuẩn trường cao đẳng chất lượng cao và có ít nhất 10 ngành, nghề trọng điểm cấp độ quốc gia; 5 ngành, nghề trọng điểm cấp độ ASEAN; 4 ngành, nghề chất lượng cao tiếp cận trình độ đào tạo các nước ASEAN-4 (Thái lan, Indonesia, Malaysia, Singapore) và quốc tế. Có 100% cán bộ quản lý, nhà giáo giáo dục nghề nghiệp đạt chuẩn; 90% cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, kỹ năng quản lý - quản trị hiện đại. Hằng năm, tạo việc làm cho 28.000 người; trong đó, có ít nhất 500 người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; 100% thông tin về lao động, việc làm của tỉnh đảm bảo liên thông vào hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về lao động; có 40% lao động được Trung tâm Dịch vụ việc làm tư vấn, giới thiệu có việc làm. Đồng thời, tiếp tục đổi mới, phát triển, nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp, đào tạo nghề cho lao động nông thôn và giải quyết việc làm đáp ứng nhu cầu nhân lực có kỹ năng nghề cao, tiếp cận trình độ của các nước phát triển trong khu vực ASEAN và thế giới; của doanh nghiệp, thị trường lao động trong và ngoài tỉnh.

Ngành Cao đẳng Tin học ứng dụng, Khoa Kinh tế, Trường Cao đẳng Cộng đồng Sóc Trăng

Để thực hiện đạt mục tiêu trên, tỉnh đề ra các giải pháp trọng tâm như: Tiếp tục quan tâm đầu tư, cải tạo, nâng cấp các cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập; đảm bảo đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy và học; nâng cấp, cải tạo, xây dựng cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn, cụ thể:  

Phát triển mạng lưới giáo dục nghề nghiệp thực hiện đồng bộ, gắn kết chặt chẽ với việc xây dựng mới phân hiệu của trường Đại học Cần Thơ tại thành phố Sóc Trăng, đảm bảo tính liên thông trong đào tạo giữa giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học và sau đại học; Đầu tư phát triển Trường Cao đẳng Nghề Sóc Trăng và Trường Cao đẳng Cộng đồng Sóc Trăng đạt tiêu chuẩn ngành, nghề trọng điểm cấp độ quốc gia, khu vực ASEAN; phấn đấu Trường Cao đẳng Nghề Sóc Trăng đạt tiêu chí trường cao đẳng chất lượng cao vào năm 2025, Trường Cao đẳng Cộng đồng Sóc Trăng chất lượng cao vào năm 2030; Đầu tư nâng cấp các Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên các huyện, thị xã, thành phố đảm bảo điều kiện hoạt động theo quy định. Đồng thời khuyến khích đầu tư các cơ sở giáo dục nghề nghiệp ngoài công lập, nhất là các trường đào tạo kỹ năng đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ phát triển các ngành, lĩnh vực quan trọng, chiến lược của tỉnh; Đổi mới chương trình, giáo trình đối với các ngành, nghề đã được cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy đăng ký hoạt hoạt động giáo dục nghề nghiệp. Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ quản lý, nhà giáo các cấp…

Dự kiến nguồn kinh phí để thực hiện đề án nay là .382.913.000.000 đồng, trong đó: Kinh phí thuộc ngân sách tỉnh là 634.620.000.000 đồng. Nguồn kinh phí khác (xã hội hóa) là 748.293.000.000 đồng (Bao gồm kinh phí từ nguồn thu học phí và nguồn thu hoạt động sự nghiệp của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và huy động sự đóng góp của các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế có tham gia đầu tư và hoạt động giáo dục nghề nghiệp, giải quyết việc làm trên địa bàn tỉnh). Tỉnh Sóc Trăng cũng giao cho các Sở Lao động – Thương bin và Xã hội tỉnh chủ trì và phối hợp với các Sở, ngành, địa phương tổ chức triển khai.

Vương Linh