Qua hai cuộc kháng chiến, Quảng Trị có 18.000 anh hùng liệt sĩ chiến đấu và hy sinh trên mọi miền Tổ quốc. Những năm qua, tỉnh nỗ lực tìm kiếm, quy tập nhưng vẫn còn nhiều liệt sĩ chưa tìm thấy phần mộ, chưa được quy tập, an táng vào trong nghĩa trang liệt sĩ. 

Nghĩa trang liệt sĩ quốc gia Trường Sơn, Quảng Trị

Ngoài ra, còn có hàng nghìn liệt sĩ của cả nước chiến đấu, hy sinh ở Quảng Trị vẫn chưa tìm thấy phần mộ. Đây là nỗi trăn trở, băn khoăn, day dứt của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.

Hiện nay, Quảng Trị có 72 nghĩa trang liệt sĩ (trong đó có 2 nghĩa trang liệt sĩ quốc gia là Trường Sơn và Đường 9), với gần 61.000 phần mộ liệt sĩ là con em của nhiều tỉnh, thành phố. Tuy nhiên, tỉnh vẫn chưa có một công trình để thờ các liệt sĩ chưa tìm thấy phần mộ.

Theo Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, trước một hiện thực lịch sử là khó có khả năng quy tập đầy đủ hài cốt các anh hùng liệt sĩ trên chiến trường tỉnh Quảng Trị, nhằm đáp ứng nguyện vọng của thân nhân, cựu chiến binh và nghĩa cử sâu sắc trong đời sống tâm linh của nhân dân cả nước, cần thiết xây dựng đền thờ liệt sĩ để tôn vinh, tri ân công lao các anh hùng liệt sĩ, bà mẹ Việt Nam anh hùng và tưởng niệm đồng bào tử nạn.

Đền thờ liệt sĩ cũng sẽ là nơi ghi nhớ, nhắc nhở các thế hệ có nhận thức đúng đắn về những hy sinh, mất mát vô cùng to lớn của cha ông, những đồng bào vô tội đã nằm xuống trên mỗi tấc đất. Đây còn là nơi sinh hoạt văn hóa tinh thần, tổ chức sự kiện lịch sử - văn hóa, thu hút du khách trong và ngoài nước tới nghiên cứu, tham quan, tưởng niệm. Qua đó, mang lại lợi ích về văn hóa, kinh tế, xã hội cho tỉnh Quảng Trị.

Dự kiến, đền thờ gồm 3 khu vực chính, thờ các anh hùng liệt sĩ, thờ mẹ Việt Nam anh hùng và thờ đồng bào tử nạn; địa điểm xây dựng tại vị trí đền thờ liệt sĩ tại hồ Khe Mây (phường 3, TP Đông Hà). Sở Lao động – Thương binh và Xã hội cũng đề xuất tỉnh Quảng Trị thi tuyển ý tưởng kiến trúc và giải pháp thiết kế đền thờ, đồng thời kêu gọi kinh phí dự kiến khoảng 150 tỉ đồng.

Được biết, tỉnh Quảng Trị có trên 140.000 người có công với cách mạng đã được xác nhận; trong đó hơn 19.170 liệt sỹ, 12.125 thương binh và người hưởng chính sách như thương binh, 2.833 Mẹ Việt Nam anh hùng... Trong chiến tranh, vùng “đất lửa” Quảng Trị gánh chịu nhiều đau thương mất mát, chứng kiến bao cảnh tàn khốc và hủy diệt; hàng vạn người con ưu tú của dân tộc đã ngã xuống vì hòa bình, độc lập, tự do và thống nhất non sông, vì hạnh phúc của nhân dân. Sau khi thống nhất đất nước, song song với việc tập trung phát triển sản xuất để phục hồi kinh tế, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh luôn dành sự quan tâm đặc biệt chăm lo chu đáo đời sống vật chất và tinh thần đối với thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sỹ, mộ liệt sỹ và người có công với cách mạng

Khu vực hồ Khe Mây, nơi dự kiến xây Đền thờ tưởng niệm những liệt sĩ chưa tìm thấy phần mộ tỉnh Quảng Trị

Tỉnh đang thực hiện chi trả trợ cấp cho trên 18.500 người có công và thân nhân hưởng chế độ trợ cấp ưu đãi hằng tháng với tổng số tiền chi trả gần 32 tỷ đồng/tháng. Công tác chăm sóc người có công được tỉnh thực hiện thường xuyên, liên tục, hiệu quả và mang đậm tính nhân văn. Cùng với việc thực hiện đúng, đủ, kịp thời các chế độ, tỉnh còn có những chính sách thiết thực đối với người có công và thân nhân như: giao đất ở cho những thương binh nặng tại những vị trí thuận tiện cho sản xuất kinh doanh; hàng nghìn thương binh, con liệt sỹ có hoàn cảnh khó khăn được hỗ trợ đào tạo nghề, giải quyết việc làm, được vay vốn ưu đãi để phát triển kinh tế góp phần ổn định cuộc sống.