Người tiêu dùng quan tâm đến khuynh hướng tiêu dùng xanh và mua sắm trực tuyến
(LĐXH)- Tại Diễn đàn “Khuynh hướng tiêu dùng Việt Nam 2023: Xu hướng và Thị trường bán lẻ” do Viện nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh tổ chức ngày 28/6/2023 tại Hà Nội, các chuyên gia cho rằng người tiêu dùng hiện nay rất quan tâm đến những sản phẩm có tính bền vững, thân thiện môi trường và phương thức mua sắm trực tuyến.
TS. Võ Trí Thành nhấn mạnh “xu hướng xanh”, phát triển bền vững đang ngày càng được nhắc đến nhiều hơn, ngày càng có nhiều cam kết chính trị và ngày càng mang tính thị trường. Bởi người tiêu dùng chính là chủ thể chính mà thị trường bán lẻ thực phẩm, nông sản, sản phẩm tiêu dùng nhắm đến. Chính vì thế, những đạo luật về cuỗi cung ứng, thuế carbon… được đưa ra nhiều hơn, để sản phẩm đến tay người tiêu dùng chất lượng hơn và phải đủ tiêu chuẩn để có thể xuất khẩu.
Giám đốc Trung tâm Xúc tiến thương mại nông nghiệp Nguyễn Minh Tiến cho biết, xu hướng thực phẩm an toàn, có nguồn gốc tự nhiên, thân thiện với môi trường trở nên phổ biến những năm gần đây. Đơn cử, đối với doanh số bán lẻ sản phẩm hữu cơ (thực phẩm và đồ uống hữu cơ) nếu năm 2000 thị trường sản phẩm hữu cơ chỉ đạt 18 tỷ USD thì đến năm 2022 ước đạt 208 tỷ USD.
Tuy nhiên, nông sản Việt vẫn sản xuất nhỏ lẻ nên khâu kiểm soát chế biến sau thu hoạch còn yếu, thông tin thị trường không được cập nhật, mang tính tự sản xuất nên không bảo đảm các tiêu chuẩn để xuất khẩu. Chính vì vậy, ông Tiến đề xuất cơ quan quản lý an toàn thực phẩm cần kiểm soát tốt chất lượng nông sản sạch, điều tra, xác minh, xử lý vi phạm, đưa ra các biện pháp ngăn ngừa tái phạm đối với tình trạng làm hàng giả, hàng kém chất lượng. Nâng cao năng lực đối với đơn vị sản xuất nông sản, tăng cường nghiên cứu, dự báo nhu cầu thị trường và cơ hội để điều chỉnh sản xuất theo hướng phù hợp, đáp ứng nhu cầu khách hàng. Cuối cùng, xây dựng hệ thống logistics chuyên biệt nông sản để giảm thiểu chi phí, bảo đảm chất lượng nông sản trong cả chuỗi cung ứng.
Thời gian gần đây, xu hướng tiêu dùng đã thay đổi khi người tiêu dùng dành nhiều sự quan tâm cho các doanh nghiệp tạo ra tác động tích cực cho con người, xã hội và môi trường. Theo thống kê của NielsenIQ Việt Nam, người tiêu dùng đã có những nỗ lực hành động, hướng đến lối sống bền vững khi có đến 49% không dùng túi nhựa; 47% chỉ mua đồ cần thiết khi đi mua sắm tại cửa hàng; 45% tiết kiệm điện; 45% có ý thức phân loại rác tái chế khi ở nhà.
Khi nhắc đến cơ hội cho doanh nghiệp bán lẻ và sản xuất năm 2023, Giám đốc bộ phận Consumer Insight NielsenIQ Việt Nam Đặng Thúy Hà cho biết, người tiêu dùng đang rất quan tâm đến những sản phẩm có tính bền vững và thân thiện môi trường, do vậy nhà quản lý, doanh nghiệp cần xem xét và đẩy mạnh xây dựng lộ trình chuyển đổi và phát triển, minh bạch thông tin và loại bỏ các tuyên bố “xanh” vô căn cứ.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cần phải chủ động chứng minh các hành động và kết quả phát triển bền vững. Không chỉ chờ đợi sự giám sát mức độ tuân thủ luật của các cơ quan quản lý về môi trường, doanh nghiệp cần chịu trách nghiệm với tuyên bố xanh của mình và chủ động đưa ra bằng chứng hoạt động.
Đề cập đến câu chuyện chuyển đổi số để đưa nông sản đến gần hơn với người tiêu dùng, TS. Võ Trí Thành nhắc lại, thời gian gần đây nhờ những “Shop online” phát triển trên môi trường số như Tik tok, Facebook mà hàng ngàn hộ gia đình làm nông sản từ những vùng cao như Lạng Sơn, Lào Cai đã bán được hàng trăm đơn hàng chỉ qua “livestream”. Dù trong trung hạn có thể sẽ tốn kém nhưng về mặt dài hạn chuyển đổi số mang lại lợi ích kinh tế rất lớn cho thị trường bán lẻ. Vị chuyên gia này lưu ý, cần có vai trò của người đứng đầu trong việc chuyển đổi, đồng thời chuyển đổi số cũng cần gắn với thế giới thực, chiến lược thực của doanh nghiệp mới có thể thành công.
Đánh giá về tốc độ tăng trưởng của thị trưởng thương mại điện tử tại Việt Nam, ông Đỗ Văn Việt - Đại diện Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) cho biết: Năm 2023 là năm bùng nổ của Tiktok. Cũng từ đó, thuật ngữ mua sắm mới “Shoppertainment” (xu hướng mua sắm online kết hợp giải trí) đã trở thành một trong những xu hướng nổi bật trong năm 2023. Bên cạnh đó, xu hướng mua sắm qua Live Commerce (phát sóng trực tiếp) hay Affiliate Marketing (Tiếp thị liên kết) hứa hẹn sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ hơn trong giai đoạn 2023 - 2025.
“Việc cần làm của các doanh nghiệp và nhà bán lẻ là nắm bắt xu hướng và đưa ra phương pháp tiếp cận đúng; làm đa kênh, tạo nhiều điểm chạm cho khách hàng. Doanh nghiệp không nên đi theo xu hướng mà phải đón đầu và tạo ra xu hướng cho mình” - ông Đỗ Văn Việt khuyến nghị.
Các doanh nghiệp sản xuất cần đưa ra chiến lược ngắn hạn, trung hạn và dài hạn phù hợp với xu thế phát triển bền vững. Doanh nghiệp bán lẻ nên áp dụng mô hình cửa hàng bán lẻ tương lai như: Trưng bày mô hình thủy canh tại cửa hàng, khuyến khích khách hàng tiêu dùng bền vững, cắt giảm phát thải nhựa trong quy trình bán lẻ. Phải hiểu rõ tâm lý khách hàng từ đó tạo ra từng chiến dịch truyền thông phù hợp theo từng nhóm khách hàng.
Dưới góc độ cơ quan quản lý, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công thương) Lê Việt Nga cho biết: tiêu dùng là 1 trong ba trụ cột trong sản xuất kinh tế và hỗ trợ cho phục hồi kinh tế. Chính phủ, Bộ Công thương đã, đang và sẽ triển khai nhiều chính sách để hỗ trợ, cùng đồng hành với doanh nghiệp. Theo đó, tiếp tục đẩy mạnh xúc tiến thương mại, có nhiều chương trình kích cầu, liên kết vùng miền hay chương trình người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam… Tiếp theo là bảo đảm tính an sinh xã hội trong phân phối hàng tiêu dùng trong nước./.
Mỹ Linh
In bài viết này
