Đây là hành trình hướng về cội nguồn và khám phá chính mình của Phó An My - nghệ sỹ dương cầm hiếm hoi của Việt Nam từng chơi nhạc ở nhà hát lừng danh Philharmonie de Paris.

Âm nhạc của độc thoại là những khoảnh khắc tự vấn, tự ngẫm, tự cảm của nghệ sỹ khi gắn mình vào cội nguồn văn hóa truyền thống của dân tộc. Bởi vậy, chất liệu chính của “Độc hành” (2017), “Tỉnh” (2019) và những dự án tiếp theo trên hành trình độc thoại là những yếu tố văn hóa, âm nhạc cổ truyền của dân tộc. Trên nền tảng đó, các nghệ sỹ phát triển thành tác phẩm khí nhạc đương đại.

Hơn một thập kỷ qua, Phó An My cùng người đồng hành (nhạc sỹ Đặng Tuệ Nguyên) vẫn miệt mài với lựa chọn riêng trên cung đường không ít chông gai: dùng âm thanh, phím đàn piano để diễn xướng âm nhạc truyền thống Việt Nam, đưa khán giả vào cuộc phiêu lưu lãng mạn nhưng cũng đầy “toan tính.”

Với khát vọng đưa âm nhạc truyền thống của Việt Nam đến với khán giả quốc tế cùng niềm đau đáu “Làm sao để các nhà soạn nhạc trên thế giới có thể chuyển soạn được âm nhạc cổ truyền Việt Nam trên nền khí nhạc phương Tây và trình diễn ở khắp nơi,” Phó An My và Đặng Tuệ Nguyên đã mở ra một cuộc phiêu lưu lãng mạn nhưng cũng đầy bất ngờ.

Trong thế giới “dị biệt” của họ, mọi ranh giới đều như mờ nhòe, mơ hồ, khó có thể phân định rạch ròi giữa nhạc cổ điển thế giới, nhạc đương đại, nhạc truyền thống… Điều này thể hiện tư duy, ngôn ngữ âm nhạc mới mẻ của các nghệ sỹ.

Trước khi rẽ hướng sang “độc thoại,” cặp đôi nghệ sỹ biểu diễn Phó An My và nhạc sỹ sáng tác Đặng Tuệ Nguyên đã đi một chặng đường thú vị của âm nhạc “đối thoại” với các dự án: “Lửa” (đối thoại piano và tuồng), “Bóng” (đối thoại piano và chầu văn), “Gió” (đối thoại piano và chèo).

Dựa trên 5 nguyên tố căn bản cấu thành hành tinh trái đất và vũ trụ gồm: Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ, tương ứng với 5 thang âm trong quan niệm cổ nhạc Việt Nam và phương Đông gồm: Hò - Xừ - Xang - Xê - Cống, bằng bút pháp sáng tác khí nhạc phương Tây nhưng chứa đựng hơi thở của ca trù, chương trình âm nhạc Tỉnh phác hoạ lên hình ảnh “mẹ thiên nhiên”.

Tại cuộc gặp mặt báo chí về đêm diễn “Tỉnh” của mình, Nghệ sĩ Phó An My cho biết, cô đã đi nhiều nơi có phong cảnh đẹp tuyệt vời nhưng  cũng nhận thấy sự biến đổi quá nhanh của môi trường sống xung quanh. Chính lòng tham, dục vọng của con người đã dẫn đến kết cục đó, những thảm hoạ đã xảy ra như lũ lụt, hạn hán, cháy rừng, bão tố, bụi mịn, sông ngòi khô cạn, động thực vật bị tuyệt chủng…

Dự án âm nhạc Tỉnh ra đời sau 2 năm tìm tòi, trăn trở, là kết quả của chặng đường 15 năm đồng hành của nghệ sĩ Phó An My và nhạc sĩ Đặng Tuệ Nguyên. Mặc dù âm nhạc bác học luôn “kén” khán giả nhưng các buổi diễn của nghệ sĩ Phó An My từ trước đến nay vẫn luôn đông khán giả, cô cho rằng “đó là cái may mắn của người nghệ sĩ”.

Nghệ sĩ Phó An My cho biết: "Tôi không phải là người đi đầu trong việc dùng âm nhạc để bảo vệ môi trường. Trước đó các nghệ sĩ nổi tiếng đã nói rất nhiều nhưng với Tỉnh, tôi bày tỏ suy nghĩ theo cách của riêng tôi, theo những gì tôi cảm nhận. Đây là một giấc mơ 15 năm nay tôi đeo đuổi. Tôi đã đứng ngoài cái tôi của chính mình để ngắm nhìn cuộc sống và nhận ra rằng không có gì vĩ đại bằng "mẹ thiên nhiên".

Về mặt kỹ thuật của chương trình, nghệ sĩ Phó An My cho biết Tỉnh có sự khác biệt so với các chương trình âm nhạc trước đó của cô. Nếu các dự án trước là hòa tấu có sự hòa quyện của các âm thanh thì Tỉnh chỉ còn lại 1 mình nghệ sĩ trên sân khấu. Tỉnh có thể không hoành tráng như một chương trình giao hưởng nhưng kỹ thuật lại khó nhất trong tất cả các đêm diễn trước đây.

Tỉnh lấy tinh thần của ca trù để truyền tải mà ca trù  là 1 thứ âm nhạc dựa trên lời thơ.  “Sau chất liệu ca trù chắc tôi lại lên núi tìm các làn điệu của người Mông cho dự án tiếp theo.”, nghệ sĩ Phó An My cho biết.

Toàn bộ tác phẩm Tỉnh gồm nhiều trường đoạn, mỗi trường đoạn thể hiện một nội dung mang tính thực tiễn sâu sắc về thiên nhiên, về cây cỏ, về môi trường sống, như đất, nước, không khí, núi rừng, đại dương cùng những thảm họa ô nhiễm môi trường sống do con người gây ra.

Nhạc sỹ Đặng Tuệ Nguyên cho biết, “Tỉnh” được soạn bằng bút pháp sáng tác khí nhạc phương Tây nhưng chứa đựng hơi thở của ca trù. Ở đó, người nghe sẽ không thấy sự hiện diện của một khúc đàn, khúc nhạc, làn điệu cụ thể nào. Thay vào đó, khán giả sẽ chỉ bất chợt bắt gặp dung dáng cổ nhạc trong những tuyến giai điệu, nhịp điệu, tiết điệu, âm sắc hoặc hòa âm trên cây đàn piano và các nhạc cụ đồng diễn.

Nghệ sỹ Phó An My chia sẻ, từ những đêm nhạc trước đó đến “Tỉnh” lần này và với cả những dự án sau này, chị muốn nối bước các nhà soạn nhạc cận đại: chắt lọc những tinh túy trong âm nhạc dân gian của dân tộc để đưa vào không gian âm nhạc giao hưởng thính phòng; để từ đó, những âm sắc Việt đến và định hình trong tâm thức đông đảo khán giả trong và ngoài nước.