Quỹ Trái Đất Bezos, quỹ từ thiện trị giá 10 tỷ đô la Mỹ của nhà sáng lập Amazon Jeff Bezos, đã quyết định ngừng hỗ trợ Sáng kiến Mục tiêu Dựa trên Khoa học (SBTi), tổ chức uy tín hàng đầu thế giới về thiết lập tiêu chuẩn khí hậu tự nguyện cho doanh nghiệp. Quyết định bất ngờ này đang làm dấy lên nhiều đồn đoán về động cơ thực sự, trong đó không ít ý kiến cho rằng đây là một động thái nhằm tránh đối đầu với Tổng thống Mỹ Donald Trump.

SBTi đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy các tập đoàn đa quốc gia như Apple, H&M và hàng loạt doanh nghiệp lớn khác thực hiện các cam kết giảm phát thải ròng về 0, một mục tiêu quan trọng để ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu. Tuy nhiên, mối quan hệ giữa SBTi và nhà tài trợ lớn nhất của mình - quỹ Bezos - đang trở nên căng thẳng.

Quỹ từ thiện của tỷ phú Jeff Bezos gây tranh cãi khi ngừng tài trợ tổ chức khí hậu toàn cầu. (Ảnh: Nationalheraldindia)

Mâu thuẫn bắt nguồn từ những lo ngại nội bộ SBTi về ảnh hưởng ngày càng tăng của quỹ Bezos đối với các quyết sách của tổ chức. Theo tờ Financial Times, quỹ Bezos và các cố vấn thân cận với cựu đặc phái viên khí hậu Mỹ John Kerry đã vận động SBTi cho phép các công ty sử dụng rộng rãi tín chỉ carbon như một biện pháp bù đắp phát thải. Đề xuất này vấp phải sự phản đối từ nhiều chuyên gia và nhà hoạt động môi trường, những người cho rằng tín chỉ carbon chỉ là "bình phong xanh" và không thực sự mang lại hiệu quả giảm phát thải thực chất.

Mặc dù đại diện quỹ Bezos khẳng định không can thiệp vào chính sách của SBTi, nhiều nguồn tin thân cận tiết lộ rằng quyết định tạm dừng tài trợ sau tháng 12/2024 một phần xuất phát từ những tính toán của Jeff Bezos. Tỷ phú này được cho là lo ngại về phản ứng tiêu cực từ Tổng thống Donald Trump, người vốn có quan điểm hoài nghi về biến đổi khí hậu và từng gọi vấn đề này là "trò lừa bịp".

Động thái này diễn ra trong bối cảnh Jeff Bezos, cùng với Mark Zuckerberg của Meta và nhiều lãnh đạo Big Tech khác, đang nỗ lực xây dựng mối quan hệ tốt đẹp hơn với ông Trump. Các tập đoàn công nghệ lớn đang phải đối mặt với áp lực gia tăng từ chính phủ Mỹ về các vấn đề như chống độc quyền, quy định về trí tuệ nhân tạo và các thỏa thuận kinh doanh. Việc cắt giảm tài trợ cho SBTi có thể được xem là một nỗ lực nhằm xoa dịu chính quyền tiềm năng của Trump và giảm thiểu rủi ro đối với đế chế kinh doanh của Bezos.

"Trước đây, giới tỷ phú công nghệ thường hào phóng thành lập các quỹ từ thiện và dành sự quan tâm lớn cho vấn đề khí hậu nhưng giờ đây, bất kỳ ai có tài sản lớn đều phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi có hành động nào liên quan đến biến đổi khí hậu tại Mỹ", một nguồn tin am hiểu tình hình nhận xét.

Trong bối cảnh nguồn tài trợ từ quỹ Bezos trở nên bấp bênh, SBTi cũng đang chủ động tìm kiếm các nguồn tài trợ khác để giảm sự phụ thuộc vào một nhà tài trợ duy nhất. Một nguồn tin cho biết tổ chức này đang đa dạng hóa nguồn lực tài chính và xem xét hợp tác với các đối tác mới.

Về phần mình, quỹ Trái Đất Bezos vẫn khẳng định cam kết với sứ mệnh bảo vệ môi trường. SBTi cũng đưa ra tuyên bố nhấn mạnh rằng "các nhà tài trợ không can thiệp và sẽ không tìm cách can thiệp vào quy trình xây dựng tiêu chuẩn" của tổ chức.

Tuy nhiên, sự thay đổi trong chính sách tài trợ của quỹ Bezos diễn ra trong bối cảnh có nhiều biến động nhân sự cấp cao tại cả hai tổ chức. Chủ tịch quỹ Trái Đất Bezos Andrew Steer đã từ chức vào ngày 1/2 vừa qua, sau gần 4 năm lãnh đạo. Tổng Giám đốc SBTi Luiz Amaral cũng đã rời tổ chức vào năm ngoái sau những tranh cãi nội bộ kéo dài.

Lê Nguyên