Thống kê hiện nay, tỉnh Lào Cai có hơn 2.500 liệt sĩ, 70 bà mẹ được phong tặng, truy tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng, 6 Anh hùng Lực lượng vũ trang, Anh hùng Lao động trong thời kỳ kháng chiến, gần 1.500 thương binh, bệnh binh, trên 2.000 người bị ảnh hưởng của chất độc hóa học da cam; trên 21 nghìn người được tặng huân, huy chương kháng chiến... Công tác chăm sóc người có công với cách mạng được quan tâm thực hiện. Trong năm 2023, tỉnh tổ chức thăm hỏi, tặng 22.286 suất quà cho người có công với cách mạng nhân dịp tết Nguyên đán Quý Mão và kỷ niệm 76 năm ngày Thương binh - Liệt sĩ, kinh phí thực hiện 8.834,5 triệu đồng. Thực hiện đầy đủ, kịp thời chính sách trợ cấp thường xuyên cho 3.136 người có công, thân nhân người có công với cách mạng, quân nhân hưởng hàng tháng. Giải quyết chế độ trợ cấp thờ cúng liệt sỹ cho 1.446 người, kinh phí thực hiện 2.024,4 triệu đồng. Tổ chức điều dưỡng cho 1.156 người có công, thân nhân liệt sĩ đến niên hạn điều dưỡng năm 2023, kinh phí 2.357,560 triệu đồng. Chỉ đạo thực hiện mua 21.672 thẻ BHYT cho người có công, thân nhân người có công và người tham gia kháng chiến theo quy định, đảm bảo 100% người có công đều được hưởng chế độ BHYT theo quy định. Thực hiện điều chỉnh trợ cấp đối với 3.164 người có công, người tham gia kháng chiến theo quy định tại Nghị định số 55/2023/NĐ-CP và Nghị định số 42/2023/NĐ-CP của Chính phủ.

Trong công tác mộ, nghĩa trang liệt sĩ, toàn tỉnh hiện có 48 công trình ghi công liệt sĩ với tổng số 2.676 ngôi mộ. Trong đó có 2 Đài tưởng niệm Anh hùng liệt sỹ, 22 Nghĩa trang liệt sỹ, 24 Bia tưởng niệm ghi tên liệt sỹ. Tỉnh thường xuyên quan tâm chăm sóc, tu bổ đảm bảo khang trang, sạch đẹp, đồng thời đẩy mạnh công tác quy tập hài cốt, xác định danh tính hài cốt còn thiếu thông tin, hỗ trợ thăm viếng liệt sĩ. 

Phong trào đền ơn đáp nghĩa đã thu hút sự tham gia của các cấp, các ngành và người dân trong tỉnh. Trong năm qua, tỉnh Lào Cai đã vận động ủng hộ Quỹ Đền ơn đáp nghĩa cả 3 cấp được 5.366 triệu đồng, đạt 109,3% KH. Từ nhiều nguồn lực hỗ trợ khác nhau, đến tháng 12/2023 trên địa bàn tỉnh Lào Cai đã có 60 gia đình người có công với cách mạng được hỗ trợ cải thiện nhà ở, kinh phí thực hiện là 2.150 triệu đồng (làm mới: 31 nhà, kinh phí 1.580 triệu đồng, sửa chữa 29 nhà, kinh phí 570 triệu đồng). Trong đó, Quỹ Đền ơn đáp nghĩa các cấp hỗ trợ làm mới 30 nhà, kinh phí 1,5 tỷ đồng (Quỹ cấp tỉnh: 12 nhà, kinh phí 600 triệu đồng, Quỹ cấp huyện: 18 nhà, kinh phí 900 triệu đồng); Bộ Tư lệnh Quân khu 2 hỗ trợ làm 01 nhà, trị giá 80 triệu đồng; Sửa chữa 29 nhà, kinh phí thực hiện 570 triệu đồng.

Bên cạnh đó, các sở, ngành, đơn vị, địa phương cũng đẩy mạnh công tác tuyên truyền với nhiều hình thức về chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về chế độ ưu đãi đối với người có công, qua đó nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền các cấp và nhân dân đã được nâng lên rõ rệt. Điều này thể hiện rõ trong công tác xác nhận hồ sơ người có công được đảm bảo đúng về điều kiện, trình tự, thủ tục theo quy định tại các văn bản hiện hành. Các trường hợp đủ điều kiện đều được xem xét giải quyết sớm hoặc đúng thời gian quy định, các trường hợp chưa đủ căn cứ để xác nhận đều có văn bản hướng dẫn hoàn thiện, bổ sung hoặc trường hợp không đủ căn cứ giải quyết thì trả lời cụ thể cho đối tượng biết. Đến nay, trên địa bàn tỉnh không còn tồn đọng hồ sơ đề nghị mà chưa được xem xét, giải quyết, trả lời.

Tuy nhiên, việc thực hiện chính sách người có công ở Lào Cai cũng gặp một số khó khăn, vướng mắc như: Còn nhiều phần mộ liệt sĩ chưa xác định được danh tính thông tin đáp ứng nguyện vọng của thân nhân liệt sĩ về tìm kiếm mộ của liệt sĩ. Việc huy động nguồn lực xã hội hóa để chung tay cùng với nhà nước chăm lo tốt hơn nữa về đời sống tinh thần, vật chất cho người có công còn hạn chế. Mức hỗ trợ làm nhà mới, sửa nhà (làm nhà mới 50 triệu đồng/nhà, sửa chữa là 20 triệu đồng/nhà) khó thực hiện do điều kiện kinh tế của một số hộ gia đình khó khăn.

Hiện nay, Sở LĐTBXH tỉnh đang tăng cường công tác tuyên truyển, phổ biến các quy định của pháp luật về người có công đến các địa phương để người dân hiểu các chế độ chính sách đối với người có công với cách mạng. Đẩy mạnh chương trình xã hội hoá chăm sóc người có công, đưa công tác này phát triển mạnh mẽ cả về chất lượng và số lượng. Duy trì và phát huy hiệu quả của các phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”, tạo điều kiện thuận lợi để hộ gia đình người có công tăng thêm thu nhập ngoài trợ cấp ưu đãi người có công như cho vay vốn ưu đãi, dạy nghề và tư vấn việc làm, hỗ trợ về đất ở, nhà ở cho người có công./.

Thu Hương