Tháng 6/2018, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đã cùng Quỹ Từ thiện Bloomberg ký biên bản ghi nhớ triển khai chương trình 5 năm (2018-2022) về phòng, chống đuối nước cho trẻ em Việt Nam, triển khai dự án "Hỗ trợ can thiệp hiệu quả và bền vững để phòng, chống đuối nước trẻ em tại Việt Nam", với sự hỗ trợ của Quỹ từ thiện Bloomberg, Tổ chức Y tế Thế giới, Quỹ vận động chính sách y tế toàn cầu, Hoa Kỳ.

Chương trình đã triển khai 3 cấu phần chính là: Nâng cao nhận thức về nguy cơ và các biện pháp đảm bảo an toàn phòng chống đuối nước trẻ em và hỗ trợ tăng cường năng lực quản lý, điều phối, phối hợp triển khai công tác phòng chống đuối nước trẻ em tại Việt Nam; hỗ trợ các biện pháp đảm bảo trông giữ trẻ an toàn, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi tại gia đình, cộng đồng; dạy bơi và kỹ năng an toàn trong môi trường nước cho trẻ em từ 6-15 tuổi.

Trong giai đoạn 2018 - 2019, chương trình được triển khai tại 103 xã của 21 huyện thuộc 8 tỉnh có tình hình tử vong do đuối nước trẻ em cao nhất cả nước: Lào Cai, Yên Bái, Ninh Bình, Thanh Hóa, Quảng Bình, Đăk Lăk, Đồng Tháp, Sóc Trăng.

Theo nghiên cứu đánh giá độc lập của Trường Đại học Y tế công cộng, chương trình đã đạt được những kết quả tích cực sau 2 năm triển khai ban đầu. Cụ thể, chương trình đã hỗ trợ tăng cường năng lực quản lý, điều phối, phối hợp triển khai cho mạng lưới gồm: Các bộ ngành, tổ chức chính trị xã hội và các tổ chức phi chính phủ trong phòng chống đuối nước trẻ em tại Việt Nam; các tài liệu hướng dẫn đã được chuẩn hóa trước khi triển khai can thiệp; 8 bể bơi mới và 35 bể bơi huy động của địa phương được lắp đặt để tổ chức dạy bơi cho trẻ em. Tính riêng năm 2019, hơn 8.000 trẻ được dạy bơi an toàn; hơn 17.000 trẻ được dạy kỹ năng an toàn trong môi trường nước, vượt 13% kế hoạch đặt ra… Tỷ lệ biết bơi chung tại 8 tỉnh chương trình hiện nay là 25,5%, cao hơn hẳn so với tỷ lệ trung bình 14,7% vào thời điểm trước can thiệp của chương trình. Hơn 90% phụ huynh và người chăm sóc trẻ hài lòng với các lớp dạy bơi an toàn được cung cấp bởi chương trình.

Bên cạnh đó, các chiến dịch truyền thông đã được thực hiện hiệu quả và đa dạng theo đặc thù của từng địa phương. Kết quả, 78,1% số cha mẹ, người chăm sóc trẻ được tiếp cận thông tin về chương trình, trong khi đó tỉ lệ này tại các địa bàn không triển khai can thiệp chỉ hơn 20%; nhận thức của phụ huynh về nguy cơ của đuối nước trẻ em tăng từ 63 lên 72%...

TS. Kidong Park, Trưởng Đại diện Văn phòng WHO tại Việt Nam chia sẻ, hai năm trước, WHO đã hợp tác với các cơ quan khởi động chương trình cứu sinh mới phòng chống đuối nước cho trẻ em, cùng cam kết phát triển và thực hiện hai biện pháp: đảm bảo sự giám sát, trông giữ trẻ một cách hiệu quả để phòng ngừa đuối nước ở trẻ em dưới 5 tuổi; và dạy bơi sinh tồn và các kỹ năng an toàn trong môi trường nước cho trẻ từ 6 -15 tuổi. Đồng thời nâng cao nhận thức về đuối nước trẻ em, các yếu tố nguy cơ và biện pháp phòng ngừa, và tăng cường năng lực về quản lý chương trình, điều phối và hợp tác giữa các cơ quan liên quan và đơn vị thực hiện chương trình phòng chống đuối nước trẻ em.

Đánh giá cao kết quả triển khai dự án trong thời gian qua, Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Nguyễn Thị Hà cho rằng, dự án đã góp phần hỗ trợ triển khai đồng bộ hơn công tác phòng, chống đuối nước trẻ em. Các tổ chức đã hỗ trợ 8 tỉnh của Việt Nam tiếp cận và thực hiện phù hợp 10 khuyến nghị về giải pháp, can thiệp phòng, chống đuối nước của Tổ chức Y tế thế giới. Với các nỗ lực đã được triển khai, tình hình tử vong do đuối nước ở trẻ em đã giảm so với giai đoạn trước, tuy nhiên vẫn ở mức cao và vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do tai nạn thương tích ở trẻ. Thách thức đối với Việt Nam trong công tác phòng, chống đuối nước là: Nhận thức của gia đình, cộng đồng, xã hội, trẻ em về nguy cơ gây đuối nước còn hạn chế; trẻ em chưa biết bơi, thiếu kỹ năng an toàn trong môi trường nước; môi trường xã hội cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây đuối nước trẻ em.

Chúng ta đã tiếp cận các tiêu chuẩn quốc tế và chuẩn hóa kỹ thuật dạy bơi an toàn, dạy kỹ năng an toàn cho trẻ em trẻ em tại các vùng dự án và thí điểm trên toàn quốc. Tăng cường trang bị kiến thức, kỹ năng trông giữ giám sát trẻ em. Củng cố mạng lưới và hỗ trợ các trang thiết bị dạy bơi và bể bơi cho các xã, trường học thiếu cơ sở vật chất dạy bơi tại các địa phương khó khăn để giúp trẻ em dễ dàng học bơi, học kỹ năng an toàn. Chúng ta đã làm được hàng trăm hàng rào, biển cảnh báo nguy cơ đuối nước trẻ em được làm tại các nơi nước sâu nguy hiểm và xây dựng mạng lưới phòng, chống đuối nước trẻ em tại Việt Nam nhằm tăng cường được sự phối hợp liện ngành, sự tham gia của các bên phòng, chống đuối nước trẻ em, tạo sự kết hợp, phối hợp giữa các cơ quan, ban ngành liên quan”, Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà nhấn mạnh.

Tiếp nối các thành quả của Dự án, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội tiếp tục phối hợp với Quỹ từ thiện Bloomberg và Tổ chức Vận động chính sách y tế toàn cầu, Tổ chức Y tế thế giới đầu tư các can thiệp hiệu quả và mở rộng địa bàn chương trình phòng chống đuối nước cho trẻ em Việt Nam đến năm 2022. Trong giai đoạn hiện nay, Việt Nam đang triển khai xây dựng chiến lược can thiệp phòng, chống tai nạn thương tích trẻ em, phòng, chống đuối nước trẻ em cho giai đoạn 10 năm tới, hội thảo này là cơ hội để các đơn vị cùng một lần nữa khẳng định hiệu quả của các can thiệp trong thực tiễn để hướng dẫn chỉ đạo các Bộ ngành, đoàn thể địa phương trong triển khai công tác phòng chống đuối nước trẻ em. Đây cũng là cơ hội để tăng cường hơn nữa sự hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ, phối hợp của của các tổ chức quốc tế, các tổ chức xã hội đối với công tác phòng chống đuối nước trẻ em.

Nguyễn Đăng Doanh