Trên thế giới, nhiều quốc gia đang áp dụng biện pháp tương tự như Đức, Pháp, Anh, Thụy Sỹ, Hà Lan… Về cơ bản, chính quyền các thành phố có cơ chế khuyến khích các cơ sở kinh doanh cho phép người dân và du khách sử dụng nhà vệ sinh.

Và chính quyền TP Hà Nội cũng đang muốn làm tương tự. Sáng 28/2, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh chủ trì cuộc họp kiểm tra kết quả thực hiện nhiệm vụ nâng cao chất lượng công tác vệ sinh môi trường 4 quận Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng.

Một trong các nội dung được bàn đến là cơ chế phối hợp, khuyến khích các nhà hàng, khách sạn, trung tâm thương mại, siêu thị... mở cửa phục vụ, giải quyết nhu cầu vệ sinh cá nhân của du khách, nhân dân.

Theo báo cáo tại cuộc họp, hiện nay, Hà Nội, thành phố với hơn 8 triệu dân có 351 nhà vệ sinh công cộng. Số nhà vệ sinh này được cho là mới đáp ứng được một phần nhu cầu và hiện tại chưa đảm bảo, có tình trạng xuống cấp.

Đây là hiện trạng chung của các thành phố lớn ở Việt Nam. Với dân số khoảng 10 triệu người, TP HCM có hơn 200 nhà vệ sinh công cộng, trung bình 50.000 người có một nhà vệ sinh công cộng. Trong khi đó, ở Singapore, từ năm 2008, cứ 152 người dân có một nhà vệ sinh công cộng.

Paris là thành phố có mật độ nhà vệ sinh công cộng cao nhất thế giới với 6,72 nhà/km². Tuy nhiên, tình trạng phóng uế vẫn diễn ra ở nơi được xem là “kinh đô ánh sáng của châu Âu”.

Người dân và du khách thường phải trả phí để sử dụng nhà vệ sinh công cộng. Phí này không chỉ bao gồm việc vào cửa mà còn có thể bao gồm giấy vệ sinh, xà phòng rửa tay hoặc tiền tip cho nhân viên quản lý.  

Một vấn đề khác ở Paris là nhiều nhà vệ sinh công cộng không hoạt động 24/7. Điều này khiến người dân và du khách gặp khó khăn khi có nhu cầu vào ban đêm, dẫn đến tình trạng phóng uế bừa bãi. Vào ban đêm, nhiều nơi đóng cửa khiến người dân và du khách không có lựa chọn nào khác ngoài việc phóng uế ngoài đường.

Ở các khu vực đông du khách như Montmartre hay xung quanh sông Seine, nhu cầu cao nhưng nhà vệ sinh công cộng có thể không đáp ứng đủ, nhất là vào buổi tối. Một số người, đặc biệt là những người say rượu hoặc vô gia cư, có xu hướng phóng uế bừa bãi hơn là tìm một nhà vệ sinh. Tài xế taxi, nhân viên giao hàng, lao động đường phố cũng gặp khó khăn trong việc tiếp cận nhà vệ sinh và thường tìm giải pháp nhanh nhất.

Không chỉ riêng Paris, nhiều thành phố lớn ở các nước phát triển châu Âu cũng phải đối mặt với tình trạng tương tự, buộc chính quyền phải có giải pháp.

Theo tạp chí Fast Company, thay vì xây dựng một mạng lưới nhà vệ sinh công cộng, vừa tốn kém vừa chậm được triển khai, chính quyền nhiều thành phố ở Đức trả tiền cho các doanh nghiệp địa phương để họ mở cửa nhà vệ sinh cho công chúng.

Chương trình diễn ra từ năm 2000 có tên gọi Nette Toilette (nhà vệ sinh thân thiện), đang được thực thi tại 210 thành phố. Chính quyền thành phố trả từ 34 đến 112 USD mỗi tháng cho mỗi cơ sở kinh doanh như nhà hàng, quán cà phê và dán một nhãn dán trên cửa để thông báo với mọi người rằng họ có thể vào sử dụng nhà vệ sinh miễn phí.

“Đây là một giải pháp thay thế tuyệt vời cho cách thông thường, đó là lén lút, giả vờ bạn là khách hàng trong quán bar hoặc quán cà phê và lẻn vào nhà vệ sinh khi nhân viên không để ý”, Fast Company viết.

Nhiều doanh nghiệp Đức tính phí 50 xu Mỹ cho những người không phải là khách hàng để sử dụng phòng vệ sinh, nhưng với chương trình Nette Toilette, tiền thuế của người dân sẽ được trích ra trả thay. Các thành phố tham gia tiết kiệm được nhiều tiền so với việc xây dựng, vận hành mạng lưới nhà vệ sinh công cộng. Giới chức Bremen, thành phố có dân số hơn nửa triệu người, ước tính rằng họ tiết kiệm được 1 triệu USD mỗi năm khi tham gia Nette Toilette, với chi phí 168.000 USD mỗi năm. Trước đó, ai muốn sử dụng nhà vệ sinh cộng cộng ở Bremen phải chi ít nhất 6 USD mỗi lần.

Một chiến dịch đã được phát động để biến việc cung cấp nhà vệ sinh công cộng thành yêu cầu bắt buộc đối với chính quyền trung ương và chính quyền địa phương sau khi số lượng nhà vệ sinh ở trung tâm thị trấn, công viên và các địa điểm khác giảm mạnh.

Tại Hà Nội, đã có nơi thực hiện việc khuyến khích cơ sở kinh doanh cho phép người dân và du khách sử dụng nhà vệ sinh của họ. Trong cuộc họp với Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh hôm 28/2, đại diện UBND quận Đống Đa cho biết, quận đã triển khai cho 100% các hộ kinh doanh trên phố Nguyễn Văn Tuyết ký cam kết để người dân, du khách khi tham gia trải nghiệm các hoạt động, dịch vụ trên phố có thể vào bất cứ nhà nào để giải quyết nhu cầu vệ sinh cá nhân.