Sức khỏe tâm thần đóng vai trò quan trọng đối với mỗi cá nhân, được coi là yếu tố quyết định đến chất lượng cuộc sống, hạnh phúc gia đình, bình an xã hội và sự phồn thịnh của đất nước.

Từ năm 1999, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Chiến lược quốc gia về Sức khoẻ tâm thần, tập trung vào xây dựng "mô hình chăm sóc sức khỏe tâm thần dựa vào cộng đồng" và mở rộng nguồn lực về sức khỏe tâm thần vào năm 2025. Mục tiêu chung của Chương trình: Xây dựng mạng lưới, triển khai mô hình lồng ghép nội dung chăm sóc sức khoẻ tâm thần với các nội dung chăm sóc sức khoẻ khác của trạm y tế xã, phường; Phát hiện, quản lý và điều trị người bệnh kịp thời để họ sớm trở về sống hòa nhập với cộng đồng. Đặc biệt, ngày 25/11/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1929/QĐ-TTg  về phê duyệt Chương trình trợ giúp xã hội và phục hồi chức năng cho người tâm thần, trẻ em tự kỷ và người rối nhiễu tâm trí dựa vào cộng đồng giai đoạn 2021-2030.

Thực hiện Chương trình chăm sóc sức khỏe cộng đồng, những năm qua, ngành Y tế tỉnh Bắc Kạn đã triển khai đồng bộ tại 100% số xã, phường, thị trấn trong tỉnh với 108/108 xã, phường duy trì triển khai chăm sóc sức khỏe tâm thần phân liệt, động kinh; nhân rộng mô hình xã thực hiện quản lý và chăm sóc bệnh nhân trầm cảm dựa vào cộng đồng, từ 02 xã (năm 2015) lên 34 xã (năm 2021).

Nhờ đó, những người bị tâm thần phân liệt, động kinh, trầm cảm đã được quản lý tại cộng đồng và sự miệt thị đã được giảm bớt. Điều này góp phần trong việc giảm nỗi đau khổ và vất vả cho cả bệnh nhân và gia đình họ. Trong 9 tháng năm 2022, trên địa bàn tỉnh phát hiện mới gần 30 bệnh nhân, trong đó 19 bệnh nhân động kinh và 05 bệnh nhân tâm thần phân liệt. Hiện nay, toàn tỉnh đang quản lý 1.263 bệnh nhân, trong đó có 677 người bệnh tâm thần phân liệt; 586 người bệnh động kinh.

Các cơ sở của tỉnh đã điều trị ổn định, chống tái phát cho 1.122 bệnh nhân tâm thần phân liệt, động kinh đã được phát hiện và quản lý, đạt 89%; Quản lý 322 bệnh nhân rối loạn trầm cảm; Thực hiện cung ứng đủ thuốc cho các bệnh nhân điều trị.

Bên cạnh công tác quản lý và điều trị, hoạt động giám sát, truyền thông được thực hiện thường xuyên. Qua đó, nhận thức về sức khoẻ tâm thần của các cấp chính quyền và người dân ở địa phương đã được thay đổi rõ rệt theo hướng tích cực.

Tuy nhiên, trong cuộc sống hiện nay tiềm ẩn rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến các bệnh lý tâm thần. Đặc biệt đại dịch Covid 19 và những ảnh hưởng sau Covid 19 như một sang chấn thúc đẩy bệnh lý tâm thần diễn ra nhanh hơn, trầm trọng hơn như trầm cảm, lo âu, rối loạn tress sau sang chấn.  Do đó, Tổ chức Y tế thế giới cảnh báo phải chú ý hơn về mặt sức khỏe tâm thần người dân, không chỉ đối với người già, người trưởng thành mà đối với trẻ em và vị thành niên nguy cơ rối loạn tâm thần cũng rất cao.

Để quản lý tốt các bệnh nhân tâm thần, động kinh thì vai trò của gia đình, cộng đồng là rất quan trọng; gia đình cần đưa bệnh nhân đi khám định kỳ, nhắc uống thuốc đều. Cộng đồng cần chia sẻ, giúp đỡ với người bệnh và gia đình người bệnh, nhất là gia đình những người bệnh nghèo, không có thân nhân sống cùng thì cộng đồng cần giúp đỡ, đưa người bệnh đi khám, lĩnh thuốc.v.v…

Để bảo vệ sức khỏe thể chất và tâm thần cho chính mình và những người khác, góp phần ổn định kinh tế, giữ gìn an ninh trật tự và an sinh xã hội, các Chuyên gia y tế và các bác sỹ chuyên khoa tâm thần khuyến cáo: Mỗi người dân cần có một lối sống khoẻ mạnh, hoạt động có ích để có tâm lý tốt, lạc quan, ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, chế độ làm việc, học tập và nghỉ ngơi hợp lý, cân bằng, thường xuyên tập thể dục để tăng cường sức khoẻ. Đồng thời, hiểu đúng đắn về dấu hiệu, triệu chứng bệnh tâm thần nhằm giúp cho mình cũng như người thân phát hiện kịp thời, sớm đưa người bệnh đến trạm y tế, phòng khám bệnh tâm thần để được giúp đỡ, nhằm đạt mục tiêu: “Nâng cao chất lượng cuộc sống” cho mọi người trong xã hội./.