Sự kiện đã lựa chọn giới thiệu gần 200 hình ảnh, tài liệu lưu trữ gốc đang được bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III từ các phông như: Quốc hội, Phủ Thủ tướng, Bộ Giáo dục, Bộ Nội vụ, Bộ Ngoại giao, Bộ Tài chính, Bộ Y tế, Bộ Nông Lâm, và Bộ Giao thông Công chính, Bộ Canh nông, nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Bá Khoản, nhà sưu tầm ảnh Đặng Tích, Giáo sư Hoàng Minh Giám, nhạc sĩ Văn Cao, nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn, nhạc sĩ Huy Du…

Những tài liệu này là những minh chứng góp phần tái hiện về những thời khắc lịch sử hào hùng của dân tộc và Thủ đô từ khi Hiệp định Giơ-ne-vơ năm 1954 được ký kết. Một số tài liệu được giới thiệu như: Chương trình, kế hoạch và nhân sự cho việc tiếp quản Thủ đô Hà Nội, trong đó có tài liệu về việc thành lập Ủy ban Hành chính Hà Nội; Công văn số 236-TTg ngày 27-7-1954 của Phủ thủ tướng về kế hoạch hướng dẫn, chỉ đạo phục hồi các thị xã và thành phố cũ; Công văn số 1678 ZYO/3 ngày 20-8-1954 của Bộ Y tế về việc cử thanh niên xung phong đi tiếp quản; Kế hoạch của Bộ Tài chính về tiếp quản Hà Nội năm 1954…

Ngoài ra còn có một số báo cáo, hình ảnh tiêu biểu như: Báo cáo về cuộc đón tiếp bộ đội, chính quyền ta vào ngày 10/10/1954; bộ đội về tiếp quản Cột cờ Hà Nội, phụ nữ Thủ đô rạng ngời đón đoàn quân giải phóng, lễ chào cờ thiêng liêng vào chiều ngày 10/10/1954…

Tại sự kiện, Ban tổ chức còn giới thiệu những tài liệu của các nhạc sĩ có hồ sơ lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia III như: Văn Cao, Huy Du, Nguyễn Đức Toàn với những ca khúc về Hà Nội: "Tiến về Hà Nội", "Sẽ về Thủ đô", "Hà Nội, trái tim hồng"… Qua đó, giúp người xem có thể thấy một Hà Nội vừa nên thơ, vừa hào hùng.

Những tài liệu lưu trữ của Trung tâm Lưu trữ quốc gia III được giới thiệu chứa đựng những thông tin tin cậy về quá trình quân dân ta giải phóng, tiếp quản Thủ đô, khẳng định sự chỉ đạo sâu sát, bám sát nhân dân, dựa vào nhân dân để hoạt động và tinh thần kiên cường, bất khuất của quân dân Hà Nội.

Phó Cục trưởng Cục văn thư và Lưu trữ Nhà nước Nguyễn Thị Nga cho biết: Sự kiện hôm nay là hoạt động quan trọng, có ý nghĩa thể hiện trách nhiệm, vai trò của cơ quan lưu trữ trong nhiệm vụ công bố, phát huy giá trị tài liệu lưu trữ để tạo điều kiện cho đông đảo công chúng được tiếp cận nguồn sử liệu quan trọng, sát thực đáng tin cậy về một sự kiện rất quan trọng của Thủ đô. Thông qua các tài liệu, sẽ giúp cho công chúng được sống lại những giây phút huy hoàng, thời khắc lịch sử mà dân tộc ta đã kiên trì đấu tranh bền bỉ để giành lại độc lập cũng như cảm nhận được những giây phút hân hoan của người dân Thủ đô khi lần đầu tiên được làm chủ vận mệnh của mình.

Theo Phó Cục trưởng Cục văn thư và Lưu trữ Nhà nước Nguyễn Thị Nga: “Hiện nay, trung tâm đang lưu giữ, bảo quản hàng nghìn mét giá tài liệu liên quan đến sự kiện 10/10/1954. Trung tâm quản lý những tài liệu độc bản (tài liệu gốc) có giá trị vĩnh viễn của các cơ quan Trung ương như Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành. Nhìn ở góc độ các tài liệu chỉ đạo của Đảng, Chính phủ và các cơ quan Trung ương, cũng như việc thực hiện các chỉ đạo đó của các bộ, ngành, có thể khẳng định, chúng tôi là đơn vị đang quản lý số lượng tài liệu lớn nhất trong các đơn vị đang lưu giữ những tài liệu, hình ảnh liên quan đến ngày 10/10/1954.

Xuất phát từ đặc thù đó cộng với trách nhiệm của những người làm lưu trữ luôn mong muốn tài liệu sẽ được phát huy giá trị, trong những năm qua, Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III đã tổ chức nhiều hoạt động để chào mừng ngày Giải phóng Thủ đô. Tiếp nối thành công của các hoạt động trong những năm trước, sự kiện "Giới thiệu tài liệu lưu trữ quốc gia về tiếp quản Thủ đô" chính là món quà tri ân sâu sắc tới những chiến sĩ, cán bộ, công nhân viên đã cống hiến hết mình cho ngày Giải phóng Thủ đô. Đồng thời, sự kiện cũng góp phần giáo dục truyền thống cách mạng, giáo dục về lịch sử dân tộc, lịch sử anh hùng của Thủ đô cho các thế hệ hôm nay, từ đó đóng góp xây dựng Thủ đô ngày càng giàu đẹp, văn minh, hiện đại.

Trong khuôn khổ buổi giới thiệu tài liệu lưu trữ quốc gia tiếp quản Thủ đô, các khách mời là nhân chứng lịch sử: Đại tá Dương Niết, nghệ sĩ nhiếp ảnh Trịnh Hải… đã chia sẻ về những ký ức đầy cảm xúc trong thời khắc lịch sử; đồng thời tặng Trung tâm Lưu trữ quốc gia III một số bức ảnh, kỷ vật đáng quý.

Các tài liệu, hình ảnh này sẽ tiếp tục được trưng bày tại triển lãm "Hà Nội – Ký ức những ngày tiếp quản" dự kiến khai mạc vào 02/10/2024 tại Nhà Triển lãm 61 Tràng Tiền, Hà Nội do Trung tâm Lưu trữ quốc gia III phối hợp với Trung tâm Thông tin, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội tổ chức./.