Từ tháng 9/2016 hàng loạt mẫu ô tô mới nhập khẩu nguyên chiếc đã được cơ quan Hải quan nâng giá tính thuế. Với xe có dung tích xi lanh dưới 1.5L đa số được nâng lên thêm 1.000 USD nữa so với trước.

Mẫu xe Kia Moring dung tích xi lanh 1.0L trước đây giá tính thuế là 4.700 USD thì từ tháng 9/2016 đã nâng lên mức 5.600 USD. Kia Rio 5 chỗ kiểu Hatchback, dung tích xi lanh 1.4L, giá tính thuế trước đây là 6.500 USD, được nâng lên thành 7.500 USD, Hyundai Acent số tự động 1.4 L, giá tính thuế trước đây là 5.700 USD, được nâng lên thành 6.700 USD và số sàn giá tính thuế trước đây là 5.200 USD, được nâng lên thành 6.200 USD...

Với xe có dung tích xi lanh từ 2.0L trở lên, mức nâng giá tính thuế còn cao hơn. Chẳng hạn Kia Optima 2.4L, 1 cầu giá tính thuế trước đây là 13.000 USD, nay được nâng lên thành 15.600 USD. Hay như mẫu Kia Sportage LX, dung tích 2.0L, trước có giá tính thuế 11.000 USD, nay nâng lên thành 13.000 USD.

Nhiều mẫu xe khác, đặc biệt là xe sang, xe có dung tích xi lanh lớn, cũng được nâng giá tính thuế lên cao, thêm từ 4.000-5.000 USD, trong lần cập nhật mới này của cơ quan Hải quan.

Theo tính toán của các DN, nếu giá tính thuế được nâng lên thêm 1.000 USD thì giá thành xe sau khi nộp đầy đủ các loại thuế, sẽ tăng thêm 2.000 USD.

Việc nâng giá tính thuế khiến cho giá nhiều mẫu xe nhập khẩu bán ra trong thời gian tới, sẽ tăng thêm ít nhất cũng vào khoảng 40 triệu đồng, cao có thể lên tới hàng trăm triệu đồng. Điều này cũng làm cho giá xe nhập khẩu, đội lên cao hơn hẳn, so với xe sản xuất lắp ráp trong nước, tạo ra khoảng chênh lệch lớn.

Đầu tháng 9/2016, Chính phủ đã ban hành quy định mới về mức thuế tuyệt đối dành cho các dòng ô tô đã qua sử dụng.

Theo đó, với xe có dung tích động cơ dưới 1.0L được ấn định là 5.000 USD/xe; từ 1.0L đến dưới 1.5L sẽ cộng thêm 10.000 USD/xe. Trong khi đó, mức thuế hỗn hợp dành cho các mẫu ô tô từ 9 chỗ ngồi trở xuống có dung tích động cơ từ 1.5-2.5L, được tính bằng giá tính thuế ô tô đã qua sử dụng nhân với mức thuế suất của dòng ô tô mới cùng loại và cộng thêm 5.000 USD cho mỗi chiếc được nhập cảng.

Đặc biệt là các dòng xe sử dụng động cơ dung tích lớn vừa phải chịu mức thuế suất thuế nhập khẩu tương đương với các dòng xe mới cùng loại và phải cộng thêm vào 15.000 USD cho mỗi chiếc trên 2.5L và 17.000 USD với các xe dung tích trên 3.0L. Quy định mới này đã khiến cho ô tô cũ nhập khẩu bị đội giá lên rất cao, hơn cả xe mới cùng loại nhập khẩu.

Theo cam kết của Việt Nam trong AFTA, từ 1/1/2017 thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ khu vực Asean về Việt Nam sẽ giảm xuống còn 30%. Với mức thuế giảm như vậy, theo các tính toán, xe nhập khẩu sẽ có giá ngang bằng với xe sản xuất, lắp ráp trong nước. Tiếp đến 2018, thuế nhập khẩu giảm về mức 0%, thì xe nhập sẽ có giá thấp hơn xe sản xuất, lắp ráp trong nước khoảng 20%. Như vậy lợi thế sẽ thuộc về xe nhập khẩu và đặt xe sản xuất, lắp ráp trong nước trước thế khó có thể cạnh tranh.

Trước tình hình này nhiều cơ quan đã có đề xuất bảo vệ sản xuất trong nước. Nhóm công tác về Ô tô xe máy thuộc Diễn đàn kinh tế Việt Nam (VBF) thời gian qua đã có kiến nghị lên các cơ quan chức năng, cho rằng chênh lệch chi phí và năng lực cạnh tranh của ô tô sản xuất trong nước còn yếu kém.

Do vậy, cần có chính sách phù hợp để bảo vệ các công ty sản xuất tại Việt Nam trong giai đoạn chuyển giao hội nhập Asean (AFTA). Vì thế, nhóm này đề xuất một số biện pháp như: Áp dụng chính sách kiểm soát nghiêm ngặt và minh bạch trong việc nhập khẩu xe nguyên chiếc; thẩm định giá kê khai của các xe ô tô nhập khẩu; kiểm soát chặt chẽ đối với nhập khẩu xe đã qua sử dụng.

Trước đó, để bảo vệ sản xất trong nước, Bộ Công thương cũng đã từng có đề xuất tương tự: cần kiểm tra giá ô tô nhập khẩu khai hải quan, nhằm tránh hiện tượng khai giá thấp để trốn thuế và gian lận, với hàm ý là có thể nâng giá tính thuế các loại xe nhập khẩu nguyên chiếc và kiểm soát chặt chẽ xe cũ nhập khẩu.

Như vậy, cho dù thuế suất thuế nhập khẩu có hạ xuống, nhưng giá tính thuế cứ tiếp tục được nâng lên, thì xe nhập khẩu chưa chắc có cơ hội giảm giá và lợi sẽ vẫn thuộc về xe sản xuất, lắp ráp trong nước. Hy vọng xe nhập khẩu có giá rẻ hơn 20% so với xe sản xuất lắp ráp trong nước, không có thực.