Những năm qua, mặc dù còn nhiều khó khăn, song tỉnh Quảng Ninh luôn quan tâm và dành nhiều nguồn lực ưu tiên cho lĩnh vực an sinh xã hội nói chung và Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo nói riêng. Tổng chi cho an sinh xã hội của tỉnh giai đoạn 2011 – 2015 là 4.690 tỷ đồng, tăng gấp 2 lần giai đoạn trước. Tổng nguồn lực ngân sách hỗ trợ cho Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững là 814,4 tỷ đồng (không tính nguồn vốn vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội), trong đó ngân sách tỉnh chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu bố trí nguồn lực (bằng 74%, tương ứng với gần 603 tỷ đồng tổng nguồn vốn bố trí cho Chương trình). Ngoài ra còn nguồn vốn vay tín dụng ưu đãi là gần 2.391 tỷ đồng và nguồn xã hội hóa thông qua Quỹ Vì người nghèo toàn tỉnh là 25 tỷ đồng.

Bằng nguồn lực kể trên, tỉnh đã triển khai đồng bộ và có hiệu quả cao các dự án trong Chương trình giảm nghèo, cụ thể:  Từ năm 2011 – 2015, hai huyện Vân Đồn và Cô Tô đã được đầu tư xây dựng 21 công trình cơ sở hạ tầng cho các xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển và hải đảo với tổng kinh phí hơn 38 tỷ đồng. Hợp phần đầu tư cơ sở hạ tầng cho các xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới, các thôn đặc biệt khó khăn thuộc Chương trình 135 được thực hiện với tổng vốn hơn 293,6 tỷ đồng, đầu tư vào việc kiên cố hóa trường học, kênh mương, cứng hóa đường giao thông liên thôn và nguồn vốn hỗ trợ phát triển sản xuất trên địa bàn các xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới với nhiều cách làm sáng tạo, thiết thực, phù hợp với điều kiện thực tế.

Bằng nguồn kinh phí Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo của địa phương và nguồn kinh phí lồng ghép, các đơn vị chức năng của tỉnh đã triển khai được 94 mô hình phát triển kinh tế đối với hộ nghèo, tổng kinh phí thực hiện hỗ trợ là hơn 18 tỷ đồng với 3.397 hộ nghèo tham gia. Các mô hình phát triển sản xuất cho hộ nghèo cơ bản mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần tăng thu nhập của các hộ gia đình và được các hộ tiếp tục tái đầu tư mở rộng sản xuất. Việc triển khai các mô hình giảm nghèo được ưu tiên thực hiện trên địa bàn các xã đặc biệt khó khăn và xã có nhiều hộ nghèo. Thông qua đó giúp địa phương và người dân chọn được những giống vật nuôi, cây trồng phù hợp với điều kiện tự nhiên, trang bị những kiến thức, kỹ thuật mới cho người lao động, nhất là lao động trong các hộ nghèo, giúp họ thay đổi tập quán canh tác, khai thác triệt để tiềm năng đất đai, điều kiện tự nhiên của địa phương, phát triển năng lực sản xuất, nâng cao ý thức của người dân, tạo thêm công ăn việc làm và tăng thu nhập cho người lao động, đặc biệt là lao động nghèo. Theo đánh giá của các đơn vị tham gia triển khai các mô hình phát triển kinh tế cho hộ nghèo, có khoảng trên 30% số hộ sau khi tham gia mô hình có điều kiện vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống.

Phát triển cây dược liệu, góp phần giảm nghèo ở Quảng Ninh.

Bên cạnh việc đầu tư nguồn lực triển khai các dự án, việc thực hiện các cơ chế, chính sách liên quan đến giảm nghèo cũng được các cấp, các ngành ở Quảng Ninh thực hiện đầy đủ, kịp thời. Trong giai đoạn 2011 – 2015, Chi nhánh Ngân hàng CSXH tỉnh Quảng Ninh đã triển khai thực hiện 12 chương trình tín dụng ưu đãi trên địa bàn, trong đó có 8 chương trình liên quan trực tiếp đến giảm nghèo với tổng số tiền cho vay đạt 2.390,74 tỷ đồng, cho 118.993 lượt khách hàng vay vốn. Riêng mức vay đối với hộ nghèo đã được nâng từ 30 triệu lên tối đa 50 triệu đồng/hộ nghèo. Tỉnh đã hỗ trợ đóng bảo hiểm y tế cho 509.847 lượt đối tượng thuộc diện nghèo và người dân tộc thiểu số với tổng kinh phí là 261,7 tỷ đồng, trong đó riêng đối tượng thuộc diện nghèo là 213.330 lượt người với kinh phí hỗ trợ là gần 20,7 tỷ đồng. Từ đầu năm 2013, UBND tỉnh Quảng Ninh đã ban hành quyết định về việc nâng mức hỗ trợ bảo hiểm y tế cho người thuộc hộ gia đình cận nghèo, theo đó 100% người thuộc hộ gia đình cận nghèo được hỗ trợ 100% tiền đóng bảo hiểm y tế. Đồng thời, từ đầu năm 2016, tỉnh sẽ nâng mức hỗ trợ đóng BHYT từ ngân sách Nhà nước cho nhóm đối tượng hộ gia đình làm nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp và diêm nghiệp có mức sống trung bình từ 30% lên 80%.

Cũng trong 5 năm qua, Ngành Giáo dục trên địa bàn tỉnh đã triển khai hỗ trợ 187.566 lượt đối tượng với tổng kinh phí 532,5 tỷ đồng. Đáng chú ý là công tác hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, Quyết định 167/2008/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chính sách hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở có thời gian thực hiện 5 năm, từ 2008 – 2012. Tuy nhiên, với quyết tâm hỗ trợ hộ nghèo sớm có nhà ở vững chắc, an cư lạc nghiệp, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành, các địa phương khẩn trương thực hiện. Đến tháng 10/2010, tỉnh đã hoàn thành hỗ trợ cho 3.616 hộ nghèo trên địa bàn toàn tỉnh với tổng kinh phí gần 90,4 tỷ đồng. Như vậy, Chương trình 167 hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo của tỉnh Quảng Ninh đã về đích sớm hơn 2 năm so với mục tiêu Chính phủ đề ra, mức hỗ trợ của địa phương cho đối tượng tăng gấp 2 lần mức hỗ trợ của Trung ương.

Từ những nỗ lực của cấp ủy, chính quyền các cấp, các dự án, chính sách hỗ trợ kịp thời của Nhà nước, sự chung tay của cả cộng đồng, tính đến cuối năm 2015, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh Quảng Ninh giảm còn 1,55%. Như vậy, trong 5 năm (2011 – 2015) kết quả giảm nghèo toàn tỉnh là 6,13%, bình quân mỗi năm giảm 1,23%, vượt chỉ tiêu kế hoạch đề ra là 0,13%/năm. Số hộ nghèo giảm từ 23.050 hộ xuống còn hơn 5.252 hộ, giảm 17.789 hộ, bình quân mỗi năm giảm 3.559 hộ.

Đến nay 100% xã trên địa bàn toàn tỉnh có đường ô tô được cứng hóa đến trung tâm xã, 100% xã có đủ cơ sở giáo dục mầm non, tiểu học, trung học cơ sở; 100% số xã có trung tâm học tập cộng đồng; 100% xã có trạm y tế đạt chuẩn. Kết quả giảm nghèo của tỉnh hoàn thành vượt chỉ tiêu kế hoạch đề ra, về sớm trước 1 năm so với chỉ tiêu kế hoạch Nghị quyết Đại hội Tỉnh Đảng bộ lần thứ XIII đã đề ra.

Nhận thức của các cấp ủy Đảng, chính quyền và người dân đã được nâng lên và chuyển biến rõ rệt. Mục tiêu giảm nghèo đã trở thành nhiệm vụ, chỉ tiêu ưu tiên trong quá trình chỉ đạo, điều hành của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương. Người nghèo đã nhận thức rõ hơn trách nhiệm của chính bản thân mình và chủ động trong việc tiếp nhận các chính sách và nguồn lực hỗ trợ của Nhà nước và của cộng đồng để tự vươn lên thoát nghèo.

Chương trình hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng các xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới, các thôn, bản đặc biệt khó khăn (Chương trình 135) trên địa bàn tỉnh đã góp phần làm chuyển biến nhanh về kinh tế - xã hội các xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn, thúc đẩy sản xuất phát triển, đời sống vật chất, tinh thần đồng bào các dân tộc được cải thiện, góp phần không nhỏ trong thực hiện chương trình giảm nghèo của tỉnh.

Những chính sách đặc thù, ưu tiên về nguồn lực đã giúp cho người nghèo, người dân tộc thiểu số vươn lên thoát nghèo, chủ động hơn trong việc tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản. Việc thực hiện có hiệu quả Chương trình 135 giai đoạn II đã góp phần quan trọng vào kết quả chung về giảm tỷ lệ hộ nghèo./.

Thảo Lan