Bảo hiểm thất nghiệp là một trong những chính sách tiến bộ dành cho những người tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, nhằm đảm bảo cho người lao động có được một khoản tiền bù đắp, giúp họ trang trải cuộc sống trong thời gian họ bị mất việc làm, bị thất nghiệp…

Trong chính sách bảo hiểm thất nghiệp, cùng với việc chi trả trợ cấp thất nghiệp, công tác tư vấn, hỗ trợ học nghề và giới thiệu việc làm được coi là một nhiệm vụ quan trọng của chính sách bảo hiểm thất nghiệp, giúp người lao động nhanh chóng tái hòa nhập lại thị trường lao động. Đây được coi là giải pháp tích cực, lâu dài nhằm tháo gỡ khó khăn cho người lao động, giúp họ ổn định cuộc sống và giảm nghèo.

Hiện nay, Luật Việc làm và các văn bản hướng dẫn không quy định cụ thể ngành nghề được hỗ trợ, mà chỉ quy định về các điều kiện được hỗ trợ, mức hỗ trợ, thời gian hỗ trợ học nghề và trình tự, thủ tục tổ chức thực hiện hỗ trợ học nghề cho người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

Do đó, người lao động được toàn quyền lựa chọn ngành nghề mình quan tâm để học như lái xe hay cắt may, uốn tóc, nấu ăn, nghề tiện, hàn, mộc... vì các nghề này đều được hưởng hỗ trợ chi phí học nghề. Ngoài ra, sau khi học xong, người lao động còn được hỗ trợ tìm, tạo cơ hội việc làm.

Như vậy, người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp có thể chọn học bất kể nghề nào thuộc danh mục nghề theo quy định của pháp luật về giáo dục nghề nghiệp cũng đều được hỗ trợ theo Quyết định 17/2021/QĐ-TTg. Tuy nhiên, phải đạt đủ 4 điều kiện: Chấm dứt hợp đồng lao động đúng theo quy định của pháp luật; Đã tiến hành nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp; Chưa tìm được việc làm sau 15 ngày kể từ ngày hộp hồ sơ; Đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 9 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động.

Đối với thời gian hỗ trợ học nghề, quy định này được tính theo thời gian học nghề thực tế nhưng không quá 6 tháng/khóa học và được hỗ trợ một lần để người lao động học một nghề tại các cơ sở đào tạo nghề.

Với người tham gia khóa đào tạo nghề đến 3 tháng, mức hỗ trợ tính theo mức học phí của cơ sở đào tạo nghề và thời gian học nghề thực tế nhưng tối đa không quá 4,5 triệu đồng/người/khóa. Với người tham gia khóa đào tạo nghề trên 3 tháng, mức hỗ trợ tính theo tháng, mức thu học phí và thời gian học nghề thực tế nhưng tối đa không quá 1,5 triệu đồng/người/tháng.

Trường hợp người lao động tham gia khóa đào tạo nghề có những ngày lẻ không đủ tháng theo quy định của cơ sở đào tạo nghề, thì số ngày lẻ được tính theo nguyên tắc: Từ 14 ngày trở xuống được tính là 1/2 tháng và từ 15 ngày trở lên được tính là 1 tháng. Nếu người lao động có nhu cầu học những nghề đòi hỏi có thời gian học dài hơn 6 tháng và mức học phí cao hơn 1,5 triệu đồng/tháng thì phải tự thanh toán các khoản chi phí chênh lệch.

Sau hai năm bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19 đã khiến nhiều doanh nghiệp ngừng, tạm ngừng hoặc thu hẹp hoạt động sản xuất kinh doanh, dẫn đến nhiều người lao động mất việc, giảm việc, đời sống khó khăn.

Trước thực trạng trên, Chính phủ và các địa phương đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ người lao động bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh rất kịp thời và nhân văn như: Hỗ trợ tiền trong 3 tháng đối với những lao động mất việc, giảm việc; Hỗ trợ tìm việc làm mới; Giải quyết nhanh các trường hợp nhận trợ cấp thất nghiệp và đặc biệt là hỗ trợ chi phí học nghề để người lao động học một nghề phù hợp với điều kiện của mình và sớm quay trở lại thị trường lao động.

Chị Nguyễn Hà Chi (Đại Từ, Thái Nguyên) chia sẻ: 10 năm trước, tôi và chồng rời quê vào làm công nhân cho một công ty gia công giày da tư nhân trên địa bàn thành phố Biên Hòa (Đồng Nai). Cuối năm 2020, tôi và nhiều lao động khác bị công ty cho nghỉ việc vì hàng tồn dư không bán được nên sản xuất ngừng trệ. Tuy nhiên, nhờ nhận được tiền trợ cấp thất nghiệp 1,2 triệu đồng/tháng và tiền hỗ trợ học nghề từ 1 triệu đồng/tháng, tôi cũng có chi phí để học nghề uốn tóc.

Chị Chi cho rằng: “Việc nâng mức hỗ trợ học nghề lên 1,5 triệu đồng/tháng rất kịp thời, giúp những lao động thất nghiệp như tôi có điều kiện học nghề để sau này có tay nghề, thu nhập ổn định hơn”.

Việc tăng chi phí học nghề cho người lao động mất việc là một chủ trương đúng đắn, kịp thời và nhân văn, nhằm hỗ trợ người lao động trong lúc khó khăn, có điều kiện học nghề, nhanh chóng tìm được việc làm hoặc một công việc phù hợp, sớm ổn định cuộc sống.

Về thủ tục nhận hỗ trợ học nghề cho người lao động thất nghiệp, đối với người lao động đang hưởng trợ cấp thất nghiệp thì chỉ cần đến Trung tâm dịch vụ việc làm tỉnh, thành phố để điền và nộp đơn đề nghị hỗ trợ học nghề theo mẫu của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội.

Với những lao động thất nghiệp đã có thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 9 tháng trở lên nhưng không thuộc diện hưởng trợ cấp thất nghiệp cần chuẩn bị hồ sơ gồm: Đơn đề nghị hỗ trợ học nghề; Bản chính hoặc bản sao có công chứng của một trong số các giấy tờ xác nhận chấm dứt hợp đồng lao động như: Quyết định nghỉ việc, thôi việc, quyết định sa thải, văn bản thỏa thuận chấm dứt hợp đồng lao động/hợp đồng làm việc và bản chính sổ bảo hiểm xã hội.

Có thể thấy rằng, chính sách hỗ trợ học nghề bảo hiểm thất nghiệp được xác định là một trong những biện pháp giúp cho người lao động được đào tạo nghề, tạo ra cơ hội để họ chuyển đổi nghề nghiệp, sớm quay lại tham gia vào thị trường lao động, tạo ra thu nhập nuôi sống bản thân và gia đình, nhanh chóng ổn định cuộc sống. Những người có nghề trong tay thường có có điều kiện làm việc và thu nhập tốt hơn. Người lao động nên coi việc học nghề và có nghề là “chìa khóa” tốt nhất cho cả cuộc đời, đặc biệt việc học nghề hiện nay đã được Nhà nước hỗ trợ kinh phí./.