Đưa dữ liệu điều tra dân số lên không gian mạng
(LĐXH) - Ngày 9 tháng 12, Tổng cục Thống kê tổ chức Hội thảo công bố Hệ thống dữ liệu không gian dân số và phát triển, một công cụ số hóa các dữ liệu cập nhật về Tổng điều tra dân số và các chỉ tiêu về kinh tế phát triển tại địa chỉ https://gis.gso.gov.vn được phân tổ theo các đơn vị hành chính nhằm hỗ trợ xây dựng chính sách dựa trên bằng chứng.
Để tăng cường hiệu quả sử dụng nguồn dữ liệu này, Tổng cục Thống kê đã xây dựng “Trang thông tin điện tử Hệ thống dữ liệu không gian dân số và phát triển” - https://gis.gso.gov.vn nhằm đưa toàn bộ thông tin liên quan đến các hộ dân cư và nhiều chỉ tiêu kinh tế xã hội ảnh hưởng trực tiếp đến người dân lên bản đồ Việt Nam phục vụ nhu cầu nghiên cứu dân số, kinh tế, xã hội theo không gian.
Phát biểu khai mạc tại hội thảo, bà Nguyễn Thị Hương, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê nhấn mạnh kết quả của Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 là nguồn thông tin vô cùng quý giá, kịp thời được Đảng, Chính phủ, bộ, ban, ngành và địa phương sử dụng trong việc đánh giá, lập kế hoạch, chiến lược, phát triển kinh tế-xã hội của cả nước và của các địa phương. Đây cũng là nguồn thông tin quý phục vụ cho nhu cầu của người sử dụng thông tin cả trong và ngoài nước. Tổng cục Thống kê đã thu thập được số liệu về tọa độ địa lý của hơn 26 triệu hộ dân cư trên phạm vi cả nước. Đây là nguồn dữ liệu vô cùng quý giá và chưa từng có ở Việt Nam.
Trang thông tin điện tử Hệ thống dữ liệu không gian dân số và phát triển được xây dựng và phát triển bởi đội ngũ chuyên gia về thống kê và công nghệ thông tin giàu kinh nghiệm, làm việc liên tục trong 03 tháng từ giai đoạn xác định nhu cầu đến xây dựng nội dung và hoàn thiện hệ thống hạ tầng kỹ thuật. Trang web được phát triển và tích hợp trên phần mềm GIS Made in Vietnam, với đầy đủ dữ liệu hành chính được cập nhật thường xuyên và nhanh chóng, chính xác, được trải qua hàng trăm giờ kiểm thử đảm bảo điều kiện hoạt động an toàn thông tin, toàn vẹn dữ liệu theo tiêu chuẩn ISO 27001:2013.
Trên cơ sở các dữ liệu được số hóa và định vị GPS, trang thông tin hướng đến tạo thành kho dữ liệu, giúp người sử dụng có thể tra cứu dễ dàng theo phân vùng địa lý, theo các lớp đến cấp hành chính nhỏ nhất gồm bản đồ địa hình, hành chính, giao thông, mặt nước, cứu trợ thiên tai, cơ sở y tế...
Bà Naomi Kitahara Trưởng Đại diện UNFPA tại Việt Nam Bà cho rằng, trang thông tin đã cung cấp những dữ liệu mới nhất về các vấn đề dân số mới nổi cho hoạt động ra quyết định, đặc biệt là vấn đề già hóa dân số và người cao tuổi ở Việt Nam, thông qua phân tích nhu cầu chăm sóc người cao tuổi, lần đầu tiên được lồng ghép vào điều tra biến động dân số, kế hoạch hóa gia đình năm 2021. Bà Naomi Kitahara cũng chia sẻ thêm, tính đến ngày 1/4/2021, số lượng người trên 60 tuổi ở Việt Nam chiếm 12,8% tổng dân số, tương đương 12,58 triệu người, tăng 1,17 triệu người so với năm 2019. Điều này cho thấy tốc độ già hóa dân số của Việt Nam đang diễn ra vô cùng nhanh chóng.
Ngoài ra, bà Naomi Kitahara cũng lưu ý, khoảng 11,7% dân số cao tuổi (tương đương 1,47 triệu người) có ít nhất một dạng khuyết tật chức năng. 6,3% dân số cao tuổi cho biết họ rất khó thực hiện hoặc không thể thực hiện ít nhất một trong các hoạt động sinh hoạt hằng ngày.
Khoảng 80% trong số người cao tuổi cần được chăm sóc/hỗ trợ trong sinh hoạt hàng ngày, đã nhận được sự chăm sóc từ những người khác và phần lớn từ người thân trong gia đình, trong khi tỷ lệ được chăm sóc tại cộng đồng hoặc các cơ sở còn khá hạn chế. Những con số này cho thấy cần cải thiện các chính sách chăm sóc sức khỏe và đầu tư vào các dịch vụ chăm sóc dài hạn cho người cao tuổi.
Nhấn mạnh già hóa dân số không chỉ do mức chết giảm và con người sống thọ hơn, mà phần lớn là do mức sinh giảm, Trưởng Đại diện UNFPA kêu gọi cần có những khuôn khổ pháp lý và chính sách kịp thời, phù hợp với các nguyên tắc của Hội nghị Quốc tế về Dân số và Phát triển (ICPD).
Các cá nhân và các cặp vợ chồng có thể lựa chọn một cách tự do và có trách nhiệm về số con, thời điểm và khoảng cách sinh con, có đầy đủ thông tin và cách thức để thực hiện việc này.
Trang thông tin điện tử Hệ thống dữ liệu không gian dân số và phát triển khẳng định sự cam kết không ngừng đổi mới, không ngừng sáng tạo của ngành thống kê Việt Nam nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu thông tin ngày càng cao trong công tác nghiên cứu, quản lý, chỉ đạo, điều hành, giám sát, đánh giá, xây dựng và thực hiện chiến lược, chính sách, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội dựa trên bằng chứng, phù hợp với yêu cầu phát triển của Việt Nam trong thời kỳ chuyển đổi số.
Thông tin về kinh tế và phát triển trên trang dữ liệu này được cập nhật 5 năm gần nhất (2016-2020) và sẽ tiếp tục cập nhật hàng năm được kỳ vọng sẽ cung cấp cho các nhà lập chính sách, nhà nghiên cứu những thông tin quan trọng về dân số và vị trí địa lý của dân cư trong mối tương quan với các vấn đề xã hội, kinh tế và môi trường, góp phần đáp ứng nhu cầu nghiên cứu và xây dựng chính sách dựa trên bằng chứng.
Lê Minh.
TAG: