Quyền tham gia của trẻ em được Công ước của Liên hợp quốc về quyền trẻ em quy định: "Trẻ em có quyền tự do bày tỏ ý kiến và được mọi người tôn trọng, xem xét những ý kiến đó vì lợi ích tốt nhất của trẻ em” (Điều 12), “Trẻ em có quyền nói lên quan điểm của mình, thu nhận thông tin và làm cho tất cả mọi người biết đến thông tin đó” (Điều 13). Hiến pháp năm 2013 quy định: “Trẻ em được Nhà nước, gia đình và xã hội bảo vệ, chăm sóc và giáo dục; được tham gia vào các vấn đề về trẻ em...” (khoản 1 Điều 37) và quy định trong Luật Trẻ em, Nghị định của Chính phủ. Diễn đàn trẻ em là một trong các hình thức tham gia của trẻ em, được các bộ, ngành, tổ chức, địa phương rất quan tâm. Đến nay, các địa phương đều tổ chức diễn đàn trẻ em các cấp để trẻ em thể hiện ý kiến, nguyện vọng của mình về các vấn đề về trẻ em hoặc có liên quan đến các em.

Diễn đàn trẻ em quốc gia lần thứ 7 năm 2023 diễn ra trong bối cảnh cả nước vừa trải qua thời điểm vô cùng khó khăn do đại dịch COVID-19 gây ra. Tuy nhiên trong những ngày tham gia diễn đàn, không khí sôi nổi từ các phiên làm việc, các hoạt động trong khuôn khổ diễn đàn luôn thu hút sự tham gia nhiệt tình của trẻ em cũng như các anh chị dẫn đoàn, các tình nguyện viên… Các em đã cùng nhau trao đổi, thảo luận về những vấn đề quan trọng liên quan đến trẻ em như: Trẻ em tham gia phòng, chống bạo lực, xâm hại trẻ em; Trẻ em tham gia phòng, chống, giảm thiểu tai nạn thương tích, tai nạn đuối nước, tai nạn giao thông; Trẻ em tham gia bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng; Trẻ em tham gia phòng, chống biến đổi khí hậu, dịch bệnh, thiên tai; Trẻ em tham gia phòng, chống trẻ em lao động trái quy định của pháp luật và nét đổi mới của diễn đàn năm nay chính là các em được lãnh đạo của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, Bộ Lao động - Thương và Xã hội, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Trung ương Đoàn – 04 đơn vị đồng chức Diễn đàn trẻ em quốc gia, trực tiếp gặp gỡ tại cơ quan, đơn vị mình để các em chủ động đóng góp những vấn đề theo chức năng nhiệm vụ của các cơ quan nói trên từ góc độ của các em.

Phát biểu tại Diễn đàn, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà nhấn mạnh: Chủ đề “Trẻ em tham gia xây dựng môi trường sống an toàn, thân thiện, lành mạnh cho trẻ em” của Diễn đàn trẻ em quốc gia lần thứ VII năm 2023 một lần nữa nhắc nhở các bộ, ngành, đoàn thể, chính quyền các cấp về trách nhiệm bảo đảm môi trường sống an toàn, lành mạnh cho mọi trẻ em; trách nhiệm kiểm soát, giảm thiểu tối đa nguy cơ bị xâm hại của mọi trẻ em; ngăn chặn, loại bỏ kịp thời các hành vi gây tổn hại cho trẻ em. Sáng kiến, kiến nghị, nguyện vọng của trẻ em từ các diễn đàn, các hoạt động có tham gia của trẻ em trao thêm cho các bộ, ngành, đoàn thể, chính quyền các cấp trách nhiệm tạo mọi điều kiện để trẻ em tham gia vào công tác bảo vệ trẻ em, hình thành một mạng lưới xã hội bảo vệ trẻ em sâu rộng, đồng bộ, hiệu quả. Tôi mong muốn các em nhỏ dự Diễn đàn trẻ em quốc gia lần này sẽ trở thành hạt nhân, luôn ghi nhớ 5 điều Bác Hồ dạy, là con ngoan, trò giỏi. Các em luôn biết nuôi dưỡng hoài bão, khát vọng, trở thành công dân tốt, thực hiện tốt vai trò của mình, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà bày tỏ.

Phát biểu tại Diễn đàn, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung nhấn mạnh, với trách nhiệm được Chính phủ giao, Bộ sẽ tiếp tục tập hợp các ý kiến, thông điệp, khuyến nghị của trẻ em tại Diễn đàn trẻ em quốc gia và Diễn đàn trẻ em các địa phương để cùng với các bộ, ngành, tổ chức có liên quan xem xét, giải quyết. Bộ trưởng cho biết, những năm gần đây, số lượng trẻ em có hoàn cảnh khó khăn giảm, số trẻ em tử vong do đuối nước cũng giảm. Nhiều hành vi xâm hại trong cộng đồng, gia đình… được chính các em phát hiện. Tiếng nói của các em thông qua Tổng đài 111, qua tổ chức đoàn, đội được lắng nghe và triển khai ngày càng tốt hơn. Trong những năm qua, lãnh đạo Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội luôn luôn quan tâm đến công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế để bảo đảm thực hiện ngày càng tốt hơn quyền trẻ em ở Việt Nam, tạo lập môi trường sống an toàn, thúc đẩy quyền tham gia của trẻ em. Những ý kiến, nguyện vọng chính đáng của các em tại diễn đàn này sẽ được xem xét, tiếp thu, cập nhật trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật, các quy hoạch, kế hoạch, chương trình, dự án, đề án liên quan tới trẻ em.

Tại diễn đàn, các đại biểu trẻ em đã đọc và trao thông điệp Diễn đàn trẻ em quốc gia đến lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Các em bày tỏ mong muốn được lãnh đạo các cấp lắng nghe, hiểu rõ các vấn đề của trẻ em và tác động tới trẻ em khi ra các quyết định. Đồng thời, các em mong chờ sẽ có nhiều hơn chính sách và các hoạt động nâng cao nhận thức cho cha mẹ và trẻ em để phòng ngừa, ngăn chặn tảo hôn; tổ chức nhiều hơn hoạt động vui chơi, giải trí cho trẻ em. Nhiều câu hỏi được các em mạnh dạn gửi đến các bác lãnh đạo: giải pháp ngăn chặn tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống; làm sao nắm bắt thông tin hiệu quả; ngăn chặn bạo lực trên môi trường mạng; hỗ trợ tâm lý trẻ khi bị bạo lực, xâm hại; tình trạng thiếu giáo viên, giáo viên dạy kiêm nhiệm…

Các em cũng bày tỏ mong muốn các thầy, cô giáo nâng cao nhận thức của học sinh và gia đình về tầm quan trọng của việc học, động viên, hỗ trợ các em nhỏ có ý định bỏ học và trẻ em có hoàn cảnh khó khăn trong học tập; mong muốn nhà trường xây dựng, nâng cao chất lượng phòng tham vấn học đường và hỗ trợ tâm lý cho học sinh. Thành lập câu lạc bộ trẻ em nòng cốt trong trường học để kịp thời phát hiện và hỗ trợ giữa các học sinh khó khăn. Đưa nội dung an toàn trên môi trường mạng, bảo vệ trẻ em, giáo dục giới tính trong trường học vào sách giáo khoa.

Sau diễn đàn, các em sẽ chia sẻ kết quả, nội dung này đến bạn bè ở địa phương; vận động và cùng nhiều trẻ em khác góp sức cùng các cơ quan, tổ chức, chính quyền địa phương thực hiện tốt quyền trẻ em và giải quyết các vấn đề trẻ em…

Đăng Doanh