Sáng 27/5, Quốc hội thảo luận về công tác phòng, chống xâm hại trẻ em. Sau khi nghe báo cáo kết quả giám sát “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em”, Quốc hội dành phần lớn thời lượng để lắng nghe ý kiến của đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố. Bên cạnh những ý kiến về việc xâm hại trẻ em tại các không gian ở ngoài xã hội, trong gia đình, ở trường học, các đại biểu cũng đề cập đến việc xâm hại trẻ em trên môi trường mạng.

Theo báo cáo của các cơ quan, tổ chức hữu quan tại hội thảo của Đoàn giám sát của Quốc hội tổ chức đầu năm nay thì Việt Nam thuộc top các quốc gia có lượng người dùng Internet lớn nhất thế giới, với 64 triệu người dùng, chiếm 66% dân số. Trong đó 1/3 là người chưa thành niên và thanh niên ở độ tuổi từ 15 đến 24 và mỗi ngày có hơn 720.000 hình ảnh xâm hại trẻ em được đưa lên mạng, với hầu hết là các hình ảnh bạo lực, xâm hại tình dục. Kết quả khảo sát cho thấy cứ 4 trẻ được khảo sát thì có 1 trẻ chia sẻ từng có trải nghiệm đau buồn khi sử dụng mạng xã hội, 1/3 số trẻ cho biết từng là nạn nhân bị bắt nạt trên mạng và số trẻ em gái bị bắt nạt thì cao gấp 3 lần số trẻ em nam. Chưa bao giờ việc tiếp cận và xâm hại trẻ em trên môi trường mạng với nhiều thủ đoạn tinh vi trở nên báo động như thời điểm này. Và việc xâm hại trẻ em trên môi trường mạng để lại hậu quả lớn hơn rất nhiều so với các vụ xâm hại ở ngoài xã hội. Bởi lẽ, nếu như các vụ xâm hại ở ngoài xã hội chỉ một vài người chứng kiến, nhưng nếu việc xâm hại bị đưa lên mạng, thì hình ảnh xâm hại có thể theo các em suốt cuộc đời.

Trên thực tế, không thể phủ nhận vai trò của công nghệ đối với đời sống của trẻ em trong việc cung cấp kiến thức, phương thức làm việc, giải trí, tăng cường tương tác xã hội. Tuy nhiên, trên môi trường mạng, trẻ em có nguy cơ bị xâm hại như hình ảnh trẻ em bị xâm hại, bóc lột được ghi, được quay, được chụp và phát tán, tiếp xúc với nội dung bạo lực, nội dung nhạy cảm, tiếp xúc với nội dung xúi giục, tự tử và hành vi tiêu cực khác, gặp những hành vi tiếp xúc và ứng xử không phù hợp như bắt nạt trực tuyến, nhắn tin liên quan đến tình dục, thông tin cá nhân bị thu thập… Trong thời đại công nghệ số việc cấm trẻ em tham gia không gian mạng là đã hạn chế cơ hội tiếp cận thông tin, tri thức của trẻ. Thay vì cấm, phải hướng dẫn trẻ kiến thức, kỹ năng để trẻ khai thác thông tin mạng an toàn.

Trong phiên họp trực tuyến, nhiều đại biểu quốc hội các tỉnh, thành phố đề nghị Chính phủ cần xây dựng chiến lược chương trình dài hạn để bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, tăng cường hợp tác quốc tế và bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng; Phân công cụ thể cơ quan đơn vị chủ trì ở trung ương để quản lý đến các vấn đề liên quan đến sự an toàn của trẻ em trên môi trường mạng nhằm điều phối các bộ ngành, thúc đẩy hợp tác giữa các cơ quan của Chính phủ và khu vực tư nhân, nhằm tăng cường bảo mật trẻ em trên môi trường mạng.

Đối với bộ ngành, Bộ Thông tin Truyền thông xây dựng bổ sung các văn bản quy định pháp lệnh để đảm bảo có đủ hành lang pháp lý quản lý chặt chẽ đối với hoạt động cung cấp dịch vụ internet trên thế giới, hoạt động quảng cáo, hoạt động của các trang thông tin điện tử tổng hợp mạng xã hội liên quan tới trẻ em trên môi trường mạng.

Bộ Giáo dục và Đào tạo bổ sung nhiệm vụ xây dựng chương trình nội dung giáo dục bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng. Phối hợp với các Bộ như Bộ Thông tin Truyền thông, Bộ Công an, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Văn hóa Thể thao Du lịch, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh… để có chương trình truyền thông giúp trẻ em có đủ kỹ năng sử dụng internet an toàn và hiệu quả.

Đồng thời, cần tăng cường công tác thông tin tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, truyền thông xã hội, nhà trường, gia đình để giúp các em nhận biết cảnh báo các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thông tin về nội dung không phù hợp với trẻ em.

Về phía các cơ quan truyền thông, không khuyến khích các nhà truyền thông thông tin các vụ việc xâm hại tình dục trẻ em. Các doanh nghiệp công nghệ thông tin cũng cần tăng cường vai trò trong truyền thông, trong việc tạo dựng một môi trường mạng an toàn cho trẻ em.

Internet, mạng xã hội chứa đựng thông tin rất lớn và rất hữu ích đối với những ai biết khai thác nó. Trong thời đại số, việc cấm trẻ em tham gia không gian mạng đã hạn chế cơ hội tiếp cận thông tin, tri thức của trẻ. Thay vào đó, cần phải trang bị cho trẻ các kiến thức, kỹ năng sử dụng mạng an toàn. Trên cơ sở nghiên cứu về loại tội phạm xâm hại trẻ em trên môi trường mạng, đại biểu Nguyễn Thị Thủy, đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Kạn đưa ra 3 kiến nghị để phòng tránh nguy cơ từ việc này:

-        Trước hết, kiến nghị các bậc phụ huynh dành sự quan tâm thỏa đáng để hướng dẫn cho con sử dụng mạng an toàn và hướng cho con trở thành công dân có trách nhiệm trên mạng xã hội.

-        Thứ hai, kiến nghị Bộ Giáo dục – Đào tạo đưa nội dung giảng dạy về an toàn trên môi trường mạng vào giờ học tin học.

-        Thứ ba, kiến nghị Bộ Công an thông tin đầy đủ các phương thức, thủ đoạn của tội phạm này để trẻ em và gia đình đề cao cảnh giác, đồng thời đề nghị tăng cường các biện pháp nghiệp vụ để phòng ngừa, phát hiện từ sớm.

 Trần Huyền